Naproksen uputstvo za upotrebu
SAŽETAK KARAKTERISTIKA LIJEKA
1. NAZIV LIJEKA
Naproksen HF, 375 mg, film tableta
INN: naproksen
2. KVALITATIVNI I KVANTITATIVNI SASTAV
Jedna film tableta sadrži 375 mg naproksena.
Pomoćne supstance sa potvrđenim dejstvom: laktoza monohidrat i FDC
Yellow 6 (E110).
Za spisak svih ekscipijenasa, pogledati dio 6.1.
3. FARMACEUTSKI OBLIK
Film tableta.
Okrugla film tablete, narandžaste boje s utisnutom podionom crtom na
jednoj strani tablete.
Tableta se može podijeliti na jednake doze.
4. KLINIČKI PODACI
4.1. Terapijske indikacije
Lijek Naproksen HF je indikovan u terapiji:
- reumatoidnog artritisa
- osteoartritisa (degenerativni artritis)
- ankilozirajućeg spondilitisa
- juvenilnog artritisa
- akutnog gihta
- akutnih mišićno-skeletnih poremećaja
- dismenoreje.
4.2. Doziranje i način primjene
Doziranje
Pojava neželjenih dejstava se može svesti na manju mjeru primjenom
najniže efektivne doze u najkraćem periodu koji je potreban za terapiju
(pogledati dio 4.4).
Odrasli
Reumatoidni artritis, osteoartritis i ankilozirajući spondilitis:
Uobičajena doza je od 500 mg do 1000 mg dnevno, podijeljeno u 2 doze u
intervalu od 12 sati.
U sljedećim stanjima, za akutnu fazu, je preporučena doza od 750mg ili
1000 mg dnevno:
a) Kod pacijenata koji imaju teške bolove noću ili jutarnju ukočenost.
b) Kod pacijenata koji su prebačeni na terapiju naproksenom sa visokih
doza drugih antireumatskih ljekova.
c) Kod osteoartritisa, kada je bol predominantni simptom.
Akutni giht: Preporučena početna doza je 750 mg, a zatim 250 mg na
svakih 8 sati, sve do prestanka napada gihta.
Akutni mišićno-skeletni poremećaji i dismenoreja: Uobičajena početna
doza je 500 mg, nakon čega slijedi doza od 250 mg na svakih 6-8 sati
prema potrebi, pri čemu je maksimalna dnevna doza nakon prvog dana 1250
mg.
Stariji
Studije ukazuju da iako je ukupna koncentracija naproksena u plazmi
nepromijenjena, slobodna frakcija naproksena u plazmi je povećana kod
starijih osoba. Nije poznato kako ta činjenica utiče na doziranje
naproksena. Kao i pri primjeni drugih ljekova kod starijih osoba
savjetuje se primjena najmanje efektivne doze u najkraćem mogućem
periodu jer su starije osobe u većem riziku od ozbiljnih posljedica
neželjenih reakcija. Pacijente treba redovno pratiti tokom terapije sa
NSAIL, zbog mogućnosti pojave krvarenja u gastrointestinalnom traktu.
Za efekte smanjene eliminacije kod starijih pacijenata pogledati dio
4.4. Potrebno je smanjiti dozu lijeka kod starijih osoba koje imaju
oštećenje bubrežne funkcije (pogledati dio 4.4).
Pedijatrijska populacija (uzrasta preko 5 godina)
Juvenilni reumatoidni artritis
10mg/kg na dan u dvije pojedinačne doze na 12 sati.
Pacijenti sa renalnom/hepatičnom insuficijencijom
Treba razmotriti primjenu manjih doza kod pacijenata sa renalnom ili
hepatičnom insuficijencijom.
Naproksen je kontraindikovan kod pacijenata sa klirensom kreatinina
manjim od 30 ml/min, zato što je
zapažena akumulacija metabolita naproksena kod pacijenata sa teškom
renalnom insuficijencijom ili kod onih na dijalizi (pogledati dio 4.3).
Primjenu terapije treba razmotriti u regularnim intervalima i prekinuti
je ako nema koristi.
Način primjene
Oralna upotreba. Tablete treba progutati cijele, ne drobiti ih i ne
lomiti.
Poželjno je tablete uzeti uz obrok ili nakon obroka.
4.3. Kontraindikacije
Pacijenti sa aktivnim peptički ulkusom ili aktivnim gastrointestinalnim
krvarenjem, preosjetljivost na naproksen, naproksen natrijum ili na bilo
koji sastojak lijeka. Aktivni ili rekurentni peptički ulkus ili
krvarenje (dvije ili više epizode dokazane ulceracije ili krvarenja).
Pacijenti koji su na aspirin i druge NSAIL reagovali astmom, rinitisom,
angioedemom ili urtikarijom, s obzirom da postoji potencijal za reakcije
ukrštene senzitivnosti.
Teška renalna, hepatična ili srčana insuficijencija (pogledati dio 4.4).
III trimestar trudnoće (pogledati dio 4.6).
Gastrointestinalna krvarenja ili perforacija, povezana sa prethodnom
primjenom NSAIL.
4.4. Posebna upozorenja i mjere opreza pri upotrebi lijeka
Pojava neželjenih dejstava se može svesti na manju mjeru primjenom
najniže efektivne doze u najkraćem periodu koji je potreban za terapiju
(pogledati dio 4.2 i gastrointestinalne i kardiovaskularne rizike
navedene ispod). Pacijente koji su na dugoročnoj terapiji NSAIL treba
redovno kontrolisati i pratiti zbog moguće pojave neželjenih dejstava.
Stariji i/ili iznureni pacijenti
Stariji i/ili iznureni pacijenti su posebno podložni pojavi neželjenih
dejstava NSAIL, i to uglavnom gastrointestinalnom krvarenju i
perforaciji, što može imati fatalan ishod. Produžena upotreba NSAIL kod
ovih pacijenata se ne preporučuje. Kada je produžena primjena ljekova
neophodna, pacijente treba redovno kontrolisati.
Naproksen svojom antiinflamatornom i antipiretičkom aktivnošću može
maskirati simptome inflamacije i groznice i na taj način otežati
postavljanje dijagnoze.
Blagi periferni edemi su primijećeni kod malog broja pacijenata. Iako
retencija natrijuma nije prijavljena u metaboličkim studijama, moguće je
da postoji povećan rizik od njenog nastanka kod pacijenata sa mogućom
ili potvrđenom kompromitovanom srčanom funkcijom kada uzimaju naproksen.
Gastrointestinalno krvarenje, ulceracija ili perforacija
Gastrointestinalno krvarenje, ulceracija ili perforacija, koji mogu biti
fatalni, zapaženi su pri primjeni svih NSAIL bilo kada u toku terapije,
sa ili bez simptoma upozorenja ili teškim gastrointestinalnim
poremećajima u anamnezi.
Rizik od gastrointestinalnog krvarenja, ulceracije ili perforacije je
veći:
- pri većim dozama NSAIL
- kod pacijenata sa ulcerom u anamnezi, posebno ako je komplikovan
krvarenjem ili perforacijom (pogledati dio 4.3)
- kod starijih
- kod upotrebe alkohola
- kod pušača
Kod ovih pacijenata, terapiju treba započeti najmanjom mogućom dozom.
Takođe, treba razmotriti i terapiju protektivnim agensima (npr.
misoprostolom ili inhibitorima protonske pumpe) kod ovih pacijenata, kao
i kod onih kojima je neophodna istovremena primjena malih doza aspirina
ili drugih ljekova koji povećavaju rizik gastrointestinalnog krvarenja
(pogledati dio 4.5).
Pacijenti koji u anamnezi imaju gastrointestinalnu toksičnost, posebno
stariji, treba da prijave svaki neobičan abdominalni simptom (posebno
gastrointestinalno krvarenje), naročito na početku terapije.
Potreban je oprez kod pacijenata koji su na istovremenoj terapiji
ljekovima koji mogu povećati rizik od
ulceracija ili krvarenja, kao što su oralni kortikosteroidi,
antikoagulansi kao što je varfarin, selektivni inhibitori preuzimanja
serotonina ili antitrombocitni agensi kao što je aspirin (pogledati dio
4.5).
Kada se gastrointestinalno krvarenje ili ulceracija jave kod pacijenata
koji uzimaju naproksen, terapiju treba odmah prekinuti.
NSAIL treba primijeniti uz oprez kod pacijenata sa gastrointestinalnim
poremećajima u anamnezi (ulcerozni kolitis, Crohn-ova bolest), s obzirom
da može doći do njihove egzacerbacije (pogledati dio 4.8).
Renalni efekti
Prijavljeni su slučajevi slabljenja renalne funkcije, renalna
insuficijencija, akutni intersticijalni nefritis,
hematurija, proteinurija, renalna papilarna nekroza i povremeno
nefrotski sindrom, povezani sa primjenom naproksena.
Akutni tubulointersticijalni nefritis je bio primijećen kod pacijenata
koji su uzimali esomeprazol i naproksen i može se javiti u bilo kom
trenutku tokom terapije naproksenom (pogledati dio 4.8). Akutni
tubulointersticijalni nefritis može napredovati do renalne
insuficijencije.
Treba prekinuti sa primjenom naproksena ukoliko se sumnja na akutni
tubulointersticijalni nefritis i treba što prije sprovesti adekvatan
tretman.
Renalna insuficijencija povezana sa smanjenom produkcijom prostaglandina
Primjena NSAIL može izazvati dozno zavisno smanjenje produkcije
prostaglandina i precipitirati renalnu insuficijenciju. Najveći rizik za
pojavu ove reakcije imaju pacijenti sa smanjenom renalnom funkcijom,
smanjenom srčanom funkcijom, disfunkcijom jetre, na terapiji diureticima
ACE inhibitorima, antagonistima angiotenzin-II receptora i stariji. Kod
ovih pacijenata redovno treba pratiti renalnu funkciju (pogledati dio
4.3).
Primjena kod pacijenata sa oštećenom renalnom funkcijom
S obzirom da se naproksen eliminiše u velikoj mjeri (95%) urinarnom
ekskrecijom procesom glomerularne filtracije, treba ga primijeniti uz
izuzetan oprez kod pacijenata sa smanjenom renalnom funkcijom, pri čemu
se savjetuje praćenje kreatinina u serumu i/ili klirensa kreatinina i
dobra hidratacija pacijenta. Naproksen je kontraindikovan kod pacijenata
koji imaju vrijednosti klirensa kreatinina manje od 30 ml/min.
Hemodijaliza ne smanjuje koncentraciju naproksena u plazmi zbog visokog
stepena vezivanja za proteine plazme.
Kod nekih pacijenata, posebno kod onih kojima je kompromitovan renalni
protok krvi usljed smanjenja
ekstracelularnog volumena, ciroze jetre, smanjenog unosa natrijuma,
kongestivne srčane insuficijencije i već postojećeg renalnog oboljenja,
treba procijeniti renalnu funkciju prije započinjanja i tokom terapije
naproksenom. Ovo se odnosi i na starije pacijente kod kojih je smanjena
renalna funkcija, i na one koji su na terapiji diureticima. Kod ovih
pacijenata treba razmotriti smanjenje dnevne doze da bi se izbjegla
ekscesivna akumulacija metabolita naproksena.
Primjena kod pacijenata sa oštećenom hepatičnom funkcijom
Hronična alkoholna bolest jetre i vjerovatno takođe drugi oblici ciroze,
smanjuju ukupnu koncentraciju
naproksena u plazmi, ali se povećava koncentracija nevezanog naproksena.
Uticaj ovog nalaza na doziranje naproksena nije poznat, ali se savjetuje
primjena najmanje efektivne doze. Lijek treba koristiti sa oprezom kod
pacijenata sa ili u istoriji bolesti oštećenom funkcijom jetre.
Kao i pri primjeni drugih NSAIL, može doći do pojave povišenih
vrijednosti jednog ili više parametara funkcionalnih testova jetre.
Abnormalna funkcija jetre je prije posljedica preosjetljivosti nego
direktne
toksičnosti. Prilikom primjene naproksena, kao i prilikom primjene
drugih NSAIL, zapažena je i pojava
ozbiljnih neželjenih dejstava, uključujući žuticu i hepatitis (neki
slučajevi hepatitisa su imali i fatalan ishod). Zapažena je ukrštena
reaktivnost.
Respiratorni poremećaji
Potreban je oprez kod pacijenata koji imaju ili su ranije imali
bronhijalnu astmu, s obzirom da NSAIL mogu izazvati bronhospazam kod
ovih pacijenata.
Hematološki efekti
Naproksen, kao i drugi NSAIL, smanjuje agregaciju trombocita i produžava
vrijeme krvarenja. Ovo treba imati na umu pri određivanju vremena
krvarenja.
Pacijente koji koriste naproksen, a koji imaju poremećaje koagulacije
ili koji su na terapiji ljekovima koji utiču na hemostazu, treba
pažljivo pratiti.
Pacijenti sa visokim rizikom od krvarenja ili one na antikoagulantnoj
terapiji (npr. heparinom ili derivatima dikumarola), mogu imati povećan
rizik od krvarenja, ako su na istovremenoj terapiji naproksenom
(pogledati dio 4.5).
Uticaj na plodnost žena
Primjena naproksena može uticati na plodnost kod žena i ne preporučuje
se ženama koje pokušavaju da ostanu u drugom stanju. Kod žena koje imaju
poteškoća da ostanu u drugom stanju ili koje su podvrgnute ispitivanju
uzroka neplodnosti, treba razmotriti prekid terapije naproksenom.
Anafilaktičke (anafilaktoidne) reakcije
Reakcije hipersenzitivnosti se mogu javiti kod osjetljivih osoba.
Anafilaktičke (anafilaktoidne) reakcije se mogu javiti kod pacijenata sa
ili bez reakcija preosjetljivosti na aspirin, druge NSAIL ili naproksen
u
anamnezi. Takođe se mogu javiti i kod osoba sa angioedemom,
bronhospastičnom reaktivnošću (npr. astmom), rinitisom i nazalnim
polipima u anamnezi.
Anafilaktoidne reakcije, kao anafilaksa, mogu imati fatalan ishod.
Primjena steroida
Ako se tokom terapije naproksenom doza steroida smanjuje ili ukida, to
treba uraditi postepeno a pacijente pažljivo pratiti zbog moguće pojave
neželjenih efekata, uključujući insuficijenciju nadbubrežne žlijezde i
egzacerbaciju simptoma artritisa.
Okularni efekti
U studijama nijesu zapažene promjene na očima koje se mogu povezati sa
primjenom naproksena. U rijetkim slučajevima zapažene su neželjene
reakcije na oku, uključujući papilitis, retrobulbarni optički neuritis i
papiloedem pri primjeni NSAIL, uključujući naproksen, iako se uzročno
posljedična veza ne može utvrditi; shodno tome, pacijente kod kojih se
pri terapiji naproksenom jave poremećaji vida, treba uputiti na
oftalmološki pregled.
Kardiovaskularni i cerebrovaskularni efekti
S obzirom da su pri primjeni NSAIL zapaženi retencija tečnosti i edemi,
potrebno je pratiti pacijente sa
hipertenzijom i/ili blagom do umjerenom kongestivnom srčanom
insuficijencijom.
Klinička ispitivanja i epidemiološki podaci ukazuju da primjena
inhibitora ciklooksigenaze-2 i nekih NSAIL (posebno u većim dozama i u
dužem vremenskom periodu), može biti povezana sa malim povećanjem rizika
od nastanka arterijskih trombotičnih događaja (npr. infarkta miokarda
ili moždanog udara). Iako podaci ukazuju da primjena naproksena (1000 mg
dnevno) može biti povezana sa manjim rizikom, izvjestan stepen rizika se
ne može isključiti.
Pacijentima sa nekontrolisanom hipertenzijom, kongestivnom srčanom
insuficijencijom, potvrđenom
ishemičnom bolešću srca, perifernom arterijskom bolešću i/ili
cerebrovaskularnom bolešću, naproksen treba dati samo uz pažljivo
razmatranje. Ovo se odnosi i na uvođenje dugoročne terapije kod
pacijenata sa faktorima rizika za kardiovaskularne događaje (npr.
hipertenzija, hiperlipidemija, diabetes mellitus, pušenje).
SLE i mješovite bolesti vezivnog tkiva
Pacijenti sa sistemskim lupusom eritematozusom (SLE) i mješovitim
bolestima vezivnog tkiva, mogu imati povećan rizik od nastanka
aseptičnog meningitisa (pogledati dio 4.8).
Dermatološki efekti
Pri primjeni NSAIL, veoma rijetko su zapažene ozbiljne kožne reakcije od
kojih su neke fatalne, uključujući eksfolijativni dermatitis,
Stevens-Johnson-ov sindrom, toksičnu epidermalnu nekrolizu i reakciju na
lijek praćenu eozinofilijom i sistemskim simptomima (engl: Drug reaction
with eosinophilia and systemic symptoms, DRESS sindrom) (pogledati dio
4.8). Pacijenti su pod najvećim rizikom od pojave ovih reakcija na
početku terapije: kod većine je početak u toku prvog mjeseca od
započinjanja terapije. Terapiju naproksenom treba prekinuti čim se
pojavi ospa po koži, mukozne lezije, DRESS sindroma ili bilo koji drugi
znak hipersenzitivnosti.
Kombinovana primjena sa drugim NSAIL
Kombinovana primjena ljekova koji sadrže naproksen i drugih NSAIL se ne
preporučuje zbog kumulativnog rizika od izazivanja ozbiljnih neželjenih
događaja povezanih sa NSAIL. Istovremenu primjenu naproksena sa NSAIL
uključujući selektivne inhibitore ciklooksigenaze-2 treba izbjegavati
(pogledati dio 4.5).
Glavobolja izazvana prekomjernom upotrebom analgetika (engl.
medication-overuse headache, MOH) Nakon dugotrajne upotrebe analgetika,
može doći do pojave ili pogoršanja glavobolje. Na glavobolju izazvanu
prekomjernom upotrebom analgetika (engl. medication-overuse headache,
MOH) treba posumnjati kod pacijenata koji imaju učestale ili dnevne
glavobolje uprkos (ili zbog) redovne upotrebe analgetika. Pacijenti sa
glavoboljom izazvanom prekomjernom upotrebom analgetika ne treba
liječiti povećavanjem doze. Kod ovakvih slučajeva, treba prekinuti
primjenu analgetika uz konsultaciju sa ljekarom.
Informacije vezane za pomoćne supstance lijeka Naproksen HF
Ovaj lijek sadrži laktozu, monohidrat. Pacijenti sa rijetkim naslednim
oboljenjem intolerancije na galaktozu, nedostatkom laktaze ili
glukozno-galaktoznom malapsorpcijom, ne smiju koristiti ovaj lijek.
4.5. Interakcije sa drugim ljekovima i druge vrste interakcija
- Istovremena primjena antacida ili holestiramina može usporiti
resorpciju naproksena, ali ne utiče na stepen resorpcije. Naproksen
treba popiti najmanje jedan sat prije ili 4 do 6 sati poslije
holestiramina.
- Istovremeno uzimanje hrane može usporiti resorpciju naproksena, ali ne
utiče na stepen resorpcije.
- Smatra se da istovremena primjena NSAIL i antikoagulantnih ljekova,
kao što su varfarin ili heparin nije bezbjedna, izuzev ako se sprovodi
pod direktnim medicinskim nadzorom, iz razloga što NSAIL mogu pojačati
dejstvo antikoagulantnih ljekova (pogledati dio 4.4).
- Primjena drugih analgetika, uključujući i selektivne inhibitore
ciklooksigenaze-2: izbjegavati istovremenu primjenu dva ili više NSAIL
(uključujući aspirin), s obzirom da se tada povećava rizik od pojave
neželjenih dejstava (pogledati dio 4.4).
- Acetilsalicilna kiselina: klinički farmakodinamski podaci ukazuju da
istovremena primjena naproksena, duže od jednog dana, može inhibirati
efekat male doze acetilsalicilne kiseline na aktivnost trombocita i
ova inhibicija može trajati do nekoliko dana nakon prekidanja terapije
naproksenom. Klinički značaj ove interakcije nije poznat.
- Usljed visokog stepena vezivanja naproksena za proteine plazme,
pacijente koji su na istovremenoj terapiji hidantoinima,
antikoagulansima, drugim NSAIL, aspirinom ili sulfonamidima treba
pratiti zbog moguće pojave znakova predoziranja ovim ljekovima.
Pacijentima koji su na istovremenoj terapiji naproksenom i
hidantoinom, sulfonamidom ili sulfonilureom, treba prilagoditi
doziranje ako je neophodno.
- NSAIL mogu smanjiti dejstvo diuretika i antihipertenzivnih ljekova.
Rizik od akutne renalne insuficijencije koja je najčešće reverzibilna,
može biti povećan kod nekih pacijenata sa oštećenom funkcijom bubrega
(npr. dehidriranih ili starijih pacijenata) kada se blokatori
angiotenzin II receptora kombinuju sa NSAIL. Zbog toga, ovu
kombinaciju treba primijeniti sa oprezom, posebno kod starijih.
Pacijenti treba da budu adekvatno hidrirani, takođe potrebno je
pratiti funkciju bubrega nakon započinjanja kombinovane terapije i
periodično nakon toga. Natriuretiči efekat furosemida je smanjen od
strane nekih ljekova iz ove klase. Diuretici mogu povećati rizik od
nefrotoksičnosti NSAIL.
- Primijećeno je povećanje koncentracije litijuma u plazmi, usljed
smanjenja renalnog klirensa litijuma. Preporučeno je da se prate nivoi
litijuma ukoliko se inicira, prilagođava ili prekida terapija
naproksenom.
- Naproksen i drugi NSAIL, mogu smanjiti dejstvo antihipertenzivnih
ljekova. Istovremena primjena NSAIL sa beta blokatorima, ACE
inhibitorima ili antagonistima angiotenzin II receptora može povećati
rizik od oštećenja funkcije bubrega posebno kod pacijenata sa već
postojećom oštećenom funkcijom bubrega (pogledati dio 4.4).
- Pri istovremenoj primjeni sa probenecidom dolazi do povećanja
koncentracije naproksena u plazmi i u znatnoj mjeri se produžava
poluvrijeme eliminacije.
- Savjetuje se oprez pri istovremenoj primjeni sa metotreksatom zbog
mogućeg povećanja njegove toksičnosti, s obzirom da je u ispitivanjima
na životinjama zapaženo da naproksen, kao i drugi NSAIL, smanjuje
tubularnu sekreciju metotreksata.
- Pri istovremenoj primjeni sa srčanim glikozidima, NSAIL mogu dovesti
do egzacerbacije srčane insuficijencije, smanjenja glomerularne
filtracije i povećanja koncentracija srčanih glikozida u plazmi.
- Pri istovremenoj primjeni naproksena, kao i drugih NSAIL, sa
ciklosporinom savjetuje se oprez zbog povećanog rizika od
nefrotoksičnosti.
- NSAIL ne treba primjenjivati 8-12 dana nakon primjene mifepristona, s
obzirom da NSAIL mogu smanjiti dejstvo mifepristona.
- Kao i pri primjeni drugih NSAIL, savjetuje se oprez pri istovremenoj
primjeni sa kortikosteroidima, zbog povećanog rizika od
gastrointestinalnih ulceracija ili krvarenja.
- Studije na životinjama ukazuju da NSAIL mogu povećati rizik od
nastanka konvulzija povezanih sa primjenom hinolonskih antibiotika.
Pacijenti koji su na terapiji hinolonima imaju povećan rizik od
nastanka konvulzija.
- Postoji povećan rizik od gastrointestinalnog krvarenja (pogledati dio
4.4) kada se NSAIL kombinuju sa antitrombocitnim agensima i
selektivnim inhibitorima preuzimanja serotonina.
- Moguć je rizik od nefrotoksičnosti pri istovremenoj primjeni NSAIL i
takrolimusa.
- Postoji povećan rizik od hematološke toksičnosti pri istovremenoj
primjeni NSAIL i zidovudina. Postoje dokazi o povećanom riziku od
nastanka hemartroza i hematoma kod HIV pozitivnih hemofiličara koji su
na istovremenoj terapiji zidovudinom i ibuprofenom.
- Preporučuje se da se terapija naproksenom privremeno prekine 48 sati
prije izvođenja funkcionalnih testova nadbubrežne žlijezde, zato što
naproksen može uticati na neke od testova za 17-ketogene steroide.
Slično tome, naproksen može uticati na neke testove urinarne
5-hidroksiindolacetične kiseline. Sporadično su primijećene promjene u
laboratorijskim testovima (npr. testovi funkcije jetre) kod pacijenata
koji su na terapiji naproksenom, ali nije primijećen trend toksičnosti
ni u jednom testu.
- Bisfosfonati: istovremena upotreba bisfosfonata i NSAIL može dovesti
do povećanog rizika od oštećenja sluzokože želuca.
4.6. Plodnost, trudnoća i dojenje
Trudnoća
Inhibicija sinteze prostaglandina može negativno uticati na trudnoću
i/ili embriofetalni razvoj. Podaci iz epidemioloških studija ukazuju na
povećan rizik od pobačaja i kardiovaskularnih malformacija nakon
upotrebe inhibitora sinteze prostaglandina u ranoj trudnoći. Apsolutni
rizik od kardiovaskularnih malformacija je porastao sa manje od 1% do
približno 1,5%. Vjeruje se da rizik raste sa povećanjem doze i dužine
trajanja terapije. Kod eksperimentalnih životinja, primjena inhibitora
sinteze prostaglandina je dovela do povećanja učestalosti pobačaja prije
i nakon implantacije i embriofetalnog letaliteta. Pored toga, povećana
incidencija različitih malformacija, uključujući kardiovaskularne je
prijavljena kod životinja pri primjeni inhibitora sinteze prostaglandina
tokom perioda organogeneze.
Od 20. nedjelje trudnoće pa nadalje, upotreba naproksena može izazvati
oligohidramnion kao rezultat bubrežne disfunkcije fetusa. Ovo se može
desiti ubrzo nakon početka liječenja i obično je reverzibilno nakon
prekida terapije. Pored toga, bilo je izvještaja o zatvaranju
(konstrikciji) ductus arteriosus-a nakon liječenja u drugom trimestru,
od kojih je većina nestala nakon prestanka terapije. Zbog toga, tokom
prvog i drugog trimestra trudnoće, naproksen ne treba primjenjivati osim
ukoliko nije neophodan. Ukoliko se naproksen koristi u terapiji kod žena
koje žele da ostanu u drugom stanju ili tokom prvog i drugog trimestra
trudnoće, treba primjenjivati najmanju dozu i u najkraćem mogućem
periodu. Prenatalni monitoring za oligohidroamnion i ductus arterious
treba razmotriti nakon izlaganja naproksenu nekoliko dana od 20.
nedjelje gestacije i nadalje. Naproksen treba isključiti iz terapije ako
dođe do oligohidroamniona ili zatvaranja ductus arteriosus-a.
Tokom trećeg trimestra trudnoće, svi inhibitori sinteze prostaglandina
mogu kod fetusa dovesti do:
- kardiopulmonalne toksičnosti (prijevremena konstrikcija/zatvaranje
ductus arteriosus-a i pulmonalna hipertenzija)
- poremećaja funkcije bubrega (vidjeti gore).
Kod majke i neonatusa pred kraj trudnoće može doći do:
- mogućeg produženja vremena krvarenja, antiagregacionog dejstva do kog
može doći i pri vrlo malim dozama
- inhibicije kontrakcija uterusa što može rezultovati odloženim ili
produženim porođajem.
Posljedično, primjena naproksena je kontrainidikovana tokom zadnjeg
trimestra trudnoće.
Dojenje
Naproksen je pronađen u mlijeku žena koje doje. Stoga, primjenu
naproksena treba izbjegavati kod majki koje doje.
Plodnost
Primjena naproksena, kao i bilo kog drugog lijeka za koji se zna da
inhibira ciklooksigenazu/sintezu prostaglandina može uticati na plodnost
i ne preporučuje se kod žena koje pokušavaju da zatrudne. Kod žena koje
imaju poteškoća da ostanu u drugom stanju ili koje su podvrgnute
ispitivanju uzroka neplodnosti treba razmotriti prekid terapije
naproksenom.
Pogledati dio 4.4 koji se odnosi na plodnost kod žena.
4.7. Uticaj na sposobnost upravljanja vozilima i rukovanje mašinama
Kod nekih pacijenata se mogu javiti pospanost, vrtoglavica, nesanica,
umor ili poremećaji vida pri primjeni naproksena. U tim slučajevima,
pacijenti ne treba da upravljaju motornim vozilima i rukuju mašinama.
4.8. Neželjena dejstva
Gastrointestinalni poremećaji
Najčešće zapaženi neželjeni događaji se odnose na gastrointestinalni
sistem. Može doći do pojave peptičkog ulkusa, perforacije ili
gastrointestinalnog krvarenja, koje nekada može imati smrtni ishod,
posebno kod starijih (pogledati dio 4.4). Mučnina, povraćanje, dijareja,
nadutost, konstipacija, dispepsija, abdominalni bol, melena, hematemeza,
ulcerativni stomatitis, egzacerbacija kolitisa i Crohn-ove bolesti
(pogledati dio 4.4) su prijavljeni nakon primjene lijeka. Rjeđe je
zapažen gastritis.
Edemi, hipertenzija i srčana insuficijencija su prijavljeni pri
korišćenju NSAIL.
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Klasa sistema | Veoma | Često | Povremeno | Rijetko | Veoma rijetko | Nepoznato (ne |
| organa | često | | | | | može se |
| | | (≥ 1/100 do | (≥ 1/1000 < do | (≥ 1/10000 do < | (< 1/10000) | procijeniti na |
| | (≥ | < 1/10) | 1/100) | 1/1000) | | osnovu dostupnih |
| | 1/10) | | | | | podataka) |
+:===================+:======+:=============+:==================+:==================+:===================+:=================+
| Poremećaji krvi i | | | | hemolitička | granulocitopenija, | aplastična |
| limfnog sistema | | | | anemija | trombocitopenija, | anemija, |
| | | | | | agranulocitoza | neutropenija |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji imunog | | | | alergijske i | | |
| sistema | | | | reakcije | | |
| | | | | preosjetljivosti, | | |
| | | | | anafilaksa | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji | | | | hiperkalijemija | | |
| metabolizma i | | | | | | |
| ishrane | | | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Psihijatrijski | | | depresija, | | | halucinacije |
| poremećaji | | | kognitivna | | | |
| | | | disfunkcija, | | | |
| | | | insomnija, | | | |
| | | | | | | |
| | | | gubitak | | | |
| | | | koncentracije, | | | |
| | | | noćne more | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji nervnog | | konfuzija, | | | konvulzije, | vertigo, |
| sistema | | | | | aseptični | parestezije, |
| | | vrtoglavica, | | | meningitis* | slabost |
| | | | | | | |
| | | pospanost, | | | | |
| | | | | | | |
| | | glavobolja | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji oka | | poremećaji | | | | optički |
| | | vida | | | | neuritis, |
| | | | | | | |
| | | | | | | edem papile |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji uha i | | tinitus | | oštećenje sluha | | |
| labirinta | | | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Kardiološki | | | palpitacije | | | |
| poremećaji | | | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Vaskularni | | | | vaskulitis | arterijski | |
| poremećaji | | | | | trombotički | |
| | | | | | događaji, npr. | |
| | | | | | infarkt miokarda | |
| | | | | | ili moždani udar | |
| | | | | | (pogledati dio | |
| | | | | | 4.4) | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Respiratorni, | | | | pogoršanje astme, | | bronhospazam, |
| torakalni i | | | | eozinofilni | | dispneja, |
| medijastinalni | | | | pneumonitis | | |
| poremećaji | | | | | | edem pluća |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Gastrointestinalni | | | | | pankreatitis | žeđ |
| poremećaji | | | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Hepatobilijarni | | | | hepatitis | | poremećaj |
| poremećaji | | | | | | funkcije jetre |
| | | | | (u nekim | | |
| | | | | slučajevima sa | | |
| | | | | smrtnim ishodom), | | |
| | | | | žutica | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji kože i | | osip, svrab, | urtikarija, | alopecija, | erythema | angioedem, |
| potkožnog tkiva | | purpura | fotosenzitiv-nost | pseudoporfirija | multiforme, | epidermalna |
| | | | | | Stevens | nekroliza, |
| | | | | | Johnsons-ov | eksfolijativne |
| | | | | | sindrom, toksična | ili bulozne |
| | | | | | epidermalna | dermatoze, |
| | | | | | nekroliza, bulozna | lichen planus, |
| | | | | | epidermoliza | reakcija na |
| | | | | | | lijek praćena |
| | | | | | | eozinofilijom i |
| | | | | | | sistemskim |
| | | | | | | simptomima |
| | | | | | | (DRESS) |
| | | | | | | (pogledati dio |
| | | | | | | 4.4), fiksna |
| | | | | | | erupcija |
| | | | | | | izazvana lijekom |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji | | | | mijalgija, | | |
| mišićno-koštanog | | | | mišićna slabost | | |
| sistema i vezivnog | | | | | | |
| tkiva | | | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji bubrega | | | | | glomerularni | bubrežna |
| i urinarnog | | | | | nefritis, | insuficijencija, |
| sistema | | | | | hematurija, | nefropatija, |
| | | | | | intersticijalni | |
| | | | | | nefritis(sa | povećanje |
| | | | | | mogućom | vrijednosti |
| | | | | | progresijom do | kreatinina u |
| | | | | | renalne | serumu |
| | | | | | insuficijencije), | |
| | | | | | nefritički | |
| | | | | | sindrom, | |
| | | | | | | |
| | | | | | renalna papilarna | |
| | | | | | nekroza | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji | | | | | | poremećaj |
| reproduktivnog | | | | | | plodnosti kod |
| sistema i dojki | | | | | | žena (pogledati |
| | | | | | | dio 4.4) |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Opšti poremećaji i | | zamor | | | | blagi periferni |
| reakcije na mjestu | | | | | | edemi, pireksija |
| primjene | | | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
*posebno kod pacijenata sa postojećim autoimunim bolestima, kao što su
sistemski eritemski lupus, mješovitim bolestima vezivnog tkiva, sa
simptomima kao što su glavobolja ukočenog vrata, mučnina, povraćanje,
povišena tjelesna temperatura i dezorijentacija.
Klinička ispitivanja i epidemiološki podaci ukazuju da upotreba nekih
NSAIL (posebno u velikim dozama i duži vremenski period) može biti
povezana sa povećanim rizikom od arterijskih trombotičkih događaja (na
primjer infarkt miokarda ili moždani udar) (pogledati dio 4.4).
Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva
Prijavljivanje neželjenih dejstava nakon dobijanja dozvole je od velikog
značaja jer obezbjeđuje kontinuirano praćenje odnosa korist/rizik
primjene lijeka. Zdravstveni radnici treba da prijave svaku sumnju na
neželjeno dejstvo ovog lijeka Institutu za ljekove i medicinska sredstva
(CInMED):
Institut za ljekove i medicinska sredstva
Odjeljenje za farmakovigilancu
Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81000 Podgorica
tel: +382 (0) 20 310 280
fax: +382 (0) 20 310 581
www.cinmed.me
nezeljenadejstva@cinmed.me
putem IS zdravstvene zaštite
[]
4.9. Predoziranje
Simptomi
Simptomi uključuju glavobolju, gorušicu, nauzeju, povraćanje,
epigastrični bol, gastrointestinalno krvarenje, rijetko dijareju,
dezorijentaciju, ekscitaciju, pospanost, vrtoglavicu, tinitus,
nesvjesticu, ponekad konvulzije/napade. U slučajevima značajnog trovanja
mogući su renalna insuficijencija i oštećenje jetre.
Respiratorna depresija i koma se mogu javiti poslije ingestije NSAIL,
ali u rijetkim slučajevima.
U jednom zabilježenom slučaju predoziranja naproksenom, moguće je da se
prolazna prolongacija protrombinskog vremena izazvana hipotrombinemijom
javila usljed selektivne inhibicije sinteze vitamin-K zavisnih faktora
koagulacije.
Terapijske mjere
Pacijentima treba dati simptomatsku terapiju.
U toku jednog sata od ingestije potencijalno toksične količine, treba
razmotriti primjenu aktivnog uglja. Kod odraslih, kao alternativu treba
razmotriti primjenu gastrične lavaže u toku jednog sata od ingestije
doze lijeka koja potencijalno ugrožava život.
Treba obezbijediti adekvatno izlučivanje urina.
Pažljivo treba pratiti funkciju jetre i bubrega.
Pacijente treba opservirati najmanje 4 sata nakon ingestije potencijalno
toksičnih količina. Česte ili produžene konvulzije treba liječiti
intravenskom primjenom diazepama.
Primjena ostalih mjera zavisi od kliničkog stanja pacijenta.
Hemodijaliza ne dovodi do smanjenja koncentracije naproksena u plazmi,
zbog velikog stepena vezivanja lijeka za proteine plazme. Međutim,
hemodijaliza se može primijeniti kod pacijenata sa renalnom
insuficijencijom koji su uzeli naproksen.
5. FARMAKOLOŠKI PODACI
5.1. Farmakodinamski podaci
Farmakoterapijska grupa: Antiinflamatorni i antireumatski ljekovi;
derivati propionske kiseline
ATC kod: M01AE02
Naproksen je nesteroidni antiinflamatorni lijek, sa antipiretskim
dejstvom koji je demonstriran na klasičnom test sistemu kod životinja.
Ispoljava antiinflamatorno dejstvo čak i kod adrenalektomisanih
životinja, što pokazuje da njegovo dejstvo nije posredovano osovinom
hipofiza-nadbubrežna žlijezda.
Naproksen smanjuje sintezu prostaglandina primarno putem inhibicije
enzima ciklooksigenaze. Naproksen je pokazao antiinflamatornu aktivnost
u brojnim eksperimentalnim modelima. Naproksen inhibira sintezu
prostaglandina E2, in vitro, u mikrozomalnoj frakciji sinovijalnog tkiva
dobijenog od pacijenata sa reumatoidnim artritisom.
Takođe, inhibira produkciju prostaglandina E2 u fitohemaglutininom
stimulisanim mononuklearnim ćelijama periferne krvi. U koncentraciji
10⁻⁴ M (23mg x 10⁻¹) naproksen inhibira aktivnost neutralne proteaze iz
humanih polimorfonuklearnih leukocita. Naproksen, takođe inhibiše in
vitro aktivnost katepsina-beta i drugih hidrolitičkih enzima iz
lizozoma. Naproksen je snažan inhibitor migracije leukocita i daje
efekte koji se mogu uporediti sa kolhicinom.
5.2. Farmakokinetički podaci
Resorpcija
Naproksen se u potpunosti resorbuje iz gastrointestinalnog trakta. Na
stepen resorpcije ne utiču u znatnoj mjeri hrana ili većina antacida.
Distribucija
Maksimalne koncentracije u plazmi se postižu nakon 2 do 4 sata.
Koncentracije naproksena u plazmi rastu proporcionalno sa dozom, do oko
500 mg dnevno; pri većim dozama zbog saturacije proteina plazme dolazi
do povećanja klirensa. U terapijskim koncentracijama naproksen je više
od 99% vezan za proteine plazme. Naproksen se u krvi nalazi uglavnom kao
nepromijenjen lijek, u velikom stepenu vezan za proteine plazme,
poluvrijeme eliminacije je 12 do 15 sati, pri čemu se ravnotežno stanje
dostiže za 3 dana od uvođenja terapije, pri primjeni lijeka 2 puta na
dan.
Eliminacija
Prosječno 95% doze se izluči urinom kao naproksen i
6-O-desmetilnaproksen i njihovi konjugati. Manje od 3% doze se izluči
fecesom. Naproksen prolazi placentnu barijeru i izlučuje se u mlijeko
dojilja.
Metabolizam kod djece je sličan kao i kod odraslih.
Hronična alkoholna bolest jetre smanjuje ukupnu koncentraciju naproksena
u plazmi, ali dovodi do porasta koncentracije nevezanog naproksena u
plazmi.
Kod starijih, koncentracija nevezanog naproksena u plazmi je povećana,
iako je ukupna koncentracija u plazmi nepromijenjena.
5.3. Pretklinički podaci o bezbjednosti lijeka
Genotoksičnost
Mutagenost nije zapažena kod Salmonella typhimurium (5 sojeva),
Sachharomyces cerevisisae (1 soj) i u testovima limfoma na miševima.
Razvojna i reproduktivna toksičnost
Naproksen nije uticao na fertilitet pacova pri oralnoj primjeni u dozi
od 30 mg/kg dnevno kod mužjaka i 20 mg/kg dnevno kod ženki.
Naproksen nije pokazao teratogeno dejstvo pri oralnoj primjeni u dozi od
20 mg/kg dnevno tokom organogeneze kod pacova i kunića.
Oralna primjena naproksena skotnim ženkama pacova u dozama od 2, 10 i 20
mg/kg dnevno tokom trećeg trimestra graviditeta dovela je do otežanog
porođaja. Ovo je poznato dejstvo ove grupe ljekova i demonstrirano je
kod skotnih ženki pacova pri primjeni aspirina i indometacina.
Karcinogenost
Naproksen je primijenjen sa hranom Sprague-Dawley pacovima u toku 24
mjeseca u dozi od 8, 16 i 24 mg/kg dnevno. Naproksen nije pokazao
karcinogeno dejstvo kod pacova.
6. FARMACEUTSKI PODACI
6.1. Lista pomoćnih supstanci (ekscipijenasa)
Jezgro film tablete:
- Povidon K 30
- Skrob, kukuruzni
- Laktoza monohidrat
- Talk
- Magnezijum stearat
- Kroskarmeloza natrijum
- Boja FDC Yellow 6 (E110, CI 15985)
Film obloga tablete (Opadry white YS-1-7002):
- Hipromeloza
- Titan dioksid (E 171)
- Makrogol 8000
- Boja FDC Yellow 6 (E110, CI 15985)
6.2. Inkompatibilnosti
Nije primjenljivo.
6.3. Rok upotrebe
5 godina.
6.4. Posebne mjere upozorenja pri čuvanju lijeka
Čuvati na temperaturi do 25°C, u originalnom pakovanju, u cilju zaštite
od svjetlosti.
6.5. Vrsta i sadržaj pakovanja
Unutrašnje pakovanje lijeka je Al/PVC blister koji sadrži 10 film
tableta.
Spoljašnje pakovanje lijeka je složiva kartonska kutija u kojoj se
nalaze 2 blistera sa po 10 film tableta
(ukupno 20 film tableta) i Uputstvo za lijek.
6.6. Posebne mjere opreza pri odlaganju materijala koji treba odbaciti
nakon primjene lijeka (i druga uputstva za rukovanje lijekom)
Svu neiskorišćenu količinu lijeka ili otpadnog materijala nakon njegove
upotrebe treba ukloniti u skladu sa važećim propisima.
7. NOSILAC DOZVOLE
Hemofarm A.D. Vršac P.J. Podgorica,
8 marta 55A, Podgorica, Crna Gora
8. BROJ DOZVOLE ZA STAVLJANJE LIJEKA U PROMET
2030/25/425 – 8945
9. DATUM PRVE DOZVOLE/OBNOVE DOZVOLE ZA STAVLJANJE LIJEKA U PROMET
Datum prve dozvole: 27.06.2013. godine
Datum posljednje obnove dozvole: 29.01.2025. godine
10. DATUM REVIZIJE TEKSTA
Januar, 2025. godine
1. NAZIV LIJEKA
Naproksen HF, 375 mg, film tableta
INN: naproksen
2. KVALITATIVNI I KVANTITATIVNI SASTAV
Jedna film tableta sadrži 375 mg naproksena.
Pomoćne supstance sa potvrđenim dejstvom: laktoza monohidrat i FDC
Yellow 6 (E110).
Za spisak svih ekscipijenasa, pogledati dio 6.1.
3. FARMACEUTSKI OBLIK
Film tableta.
Okrugla film tablete, narandžaste boje s utisnutom podionom crtom na
jednoj strani tablete.
Tableta se može podijeliti na jednake doze.
4. KLINIČKI PODACI
4.1. Terapijske indikacije
Lijek Naproksen HF je indikovan u terapiji:
- reumatoidnog artritisa
- osteoartritisa (degenerativni artritis)
- ankilozirajućeg spondilitisa
- juvenilnog artritisa
- akutnog gihta
- akutnih mišićno-skeletnih poremećaja
- dismenoreje.
4.2. Doziranje i način primjene
Doziranje
Pojava neželjenih dejstava se može svesti na manju mjeru primjenom
najniže efektivne doze u najkraćem periodu koji je potreban za terapiju
(pogledati dio 4.4).
Odrasli
Reumatoidni artritis, osteoartritis i ankilozirajući spondilitis:
Uobičajena doza je od 500 mg do 1000 mg dnevno, podijeljeno u 2 doze u
intervalu od 12 sati.
U sljedećim stanjima, za akutnu fazu, je preporučena doza od 750mg ili
1000 mg dnevno:
a) Kod pacijenata koji imaju teške bolove noću ili jutarnju ukočenost.
b) Kod pacijenata koji su prebačeni na terapiju naproksenom sa visokih
doza drugih antireumatskih ljekova.
c) Kod osteoartritisa, kada je bol predominantni simptom.
Akutni giht: Preporučena početna doza je 750 mg, a zatim 250 mg na
svakih 8 sati, sve do prestanka napada gihta.
Akutni mišićno-skeletni poremećaji i dismenoreja: Uobičajena početna
doza je 500 mg, nakon čega slijedi doza od 250 mg na svakih 6-8 sati
prema potrebi, pri čemu je maksimalna dnevna doza nakon prvog dana 1250
mg.
Stariji
Studije ukazuju da iako je ukupna koncentracija naproksena u plazmi
nepromijenjena, slobodna frakcija naproksena u plazmi je povećana kod
starijih osoba. Nije poznato kako ta činjenica utiče na doziranje
naproksena. Kao i pri primjeni drugih ljekova kod starijih osoba
savjetuje se primjena najmanje efektivne doze u najkraćem mogućem
periodu jer su starije osobe u većem riziku od ozbiljnih posljedica
neželjenih reakcija. Pacijente treba redovno pratiti tokom terapije sa
NSAIL, zbog mogućnosti pojave krvarenja u gastrointestinalnom traktu.
Za efekte smanjene eliminacije kod starijih pacijenata pogledati dio
4.4. Potrebno je smanjiti dozu lijeka kod starijih osoba koje imaju
oštećenje bubrežne funkcije (pogledati dio 4.4).
Pedijatrijska populacija (uzrasta preko 5 godina)
Juvenilni reumatoidni artritis
10mg/kg na dan u dvije pojedinačne doze na 12 sati.
Pacijenti sa renalnom/hepatičnom insuficijencijom
Treba razmotriti primjenu manjih doza kod pacijenata sa renalnom ili
hepatičnom insuficijencijom.
Naproksen je kontraindikovan kod pacijenata sa klirensom kreatinina
manjim od 30 ml/min, zato što je
zapažena akumulacija metabolita naproksena kod pacijenata sa teškom
renalnom insuficijencijom ili kod onih na dijalizi (pogledati dio 4.3).
Primjenu terapije treba razmotriti u regularnim intervalima i prekinuti
je ako nema koristi.
Način primjene
Oralna upotreba. Tablete treba progutati cijele, ne drobiti ih i ne
lomiti.
Poželjno je tablete uzeti uz obrok ili nakon obroka.
4.3. Kontraindikacije
Pacijenti sa aktivnim peptički ulkusom ili aktivnim gastrointestinalnim
krvarenjem, preosjetljivost na naproksen, naproksen natrijum ili na bilo
koji sastojak lijeka. Aktivni ili rekurentni peptički ulkus ili
krvarenje (dvije ili više epizode dokazane ulceracije ili krvarenja).
Pacijenti koji su na aspirin i druge NSAIL reagovali astmom, rinitisom,
angioedemom ili urtikarijom, s obzirom da postoji potencijal za reakcije
ukrštene senzitivnosti.
Teška renalna, hepatična ili srčana insuficijencija (pogledati dio 4.4).
III trimestar trudnoće (pogledati dio 4.6).
Gastrointestinalna krvarenja ili perforacija, povezana sa prethodnom
primjenom NSAIL.
4.4. Posebna upozorenja i mjere opreza pri upotrebi lijeka
Pojava neželjenih dejstava se može svesti na manju mjeru primjenom
najniže efektivne doze u najkraćem periodu koji je potreban za terapiju
(pogledati dio 4.2 i gastrointestinalne i kardiovaskularne rizike
navedene ispod). Pacijente koji su na dugoročnoj terapiji NSAIL treba
redovno kontrolisati i pratiti zbog moguće pojave neželjenih dejstava.
Stariji i/ili iznureni pacijenti
Stariji i/ili iznureni pacijenti su posebno podložni pojavi neželjenih
dejstava NSAIL, i to uglavnom gastrointestinalnom krvarenju i
perforaciji, što može imati fatalan ishod. Produžena upotreba NSAIL kod
ovih pacijenata se ne preporučuje. Kada je produžena primjena ljekova
neophodna, pacijente treba redovno kontrolisati.
Naproksen svojom antiinflamatornom i antipiretičkom aktivnošću može
maskirati simptome inflamacije i groznice i na taj način otežati
postavljanje dijagnoze.
Blagi periferni edemi su primijećeni kod malog broja pacijenata. Iako
retencija natrijuma nije prijavljena u metaboličkim studijama, moguće je
da postoji povećan rizik od njenog nastanka kod pacijenata sa mogućom
ili potvrđenom kompromitovanom srčanom funkcijom kada uzimaju naproksen.
Gastrointestinalno krvarenje, ulceracija ili perforacija
Gastrointestinalno krvarenje, ulceracija ili perforacija, koji mogu biti
fatalni, zapaženi su pri primjeni svih NSAIL bilo kada u toku terapije,
sa ili bez simptoma upozorenja ili teškim gastrointestinalnim
poremećajima u anamnezi.
Rizik od gastrointestinalnog krvarenja, ulceracije ili perforacije je
veći:
- pri većim dozama NSAIL
- kod pacijenata sa ulcerom u anamnezi, posebno ako je komplikovan
krvarenjem ili perforacijom (pogledati dio 4.3)
- kod starijih
- kod upotrebe alkohola
- kod pušača
Kod ovih pacijenata, terapiju treba započeti najmanjom mogućom dozom.
Takođe, treba razmotriti i terapiju protektivnim agensima (npr.
misoprostolom ili inhibitorima protonske pumpe) kod ovih pacijenata, kao
i kod onih kojima je neophodna istovremena primjena malih doza aspirina
ili drugih ljekova koji povećavaju rizik gastrointestinalnog krvarenja
(pogledati dio 4.5).
Pacijenti koji u anamnezi imaju gastrointestinalnu toksičnost, posebno
stariji, treba da prijave svaki neobičan abdominalni simptom (posebno
gastrointestinalno krvarenje), naročito na početku terapije.
Potreban je oprez kod pacijenata koji su na istovremenoj terapiji
ljekovima koji mogu povećati rizik od
ulceracija ili krvarenja, kao što su oralni kortikosteroidi,
antikoagulansi kao što je varfarin, selektivni inhibitori preuzimanja
serotonina ili antitrombocitni agensi kao što je aspirin (pogledati dio
4.5).
Kada se gastrointestinalno krvarenje ili ulceracija jave kod pacijenata
koji uzimaju naproksen, terapiju treba odmah prekinuti.
NSAIL treba primijeniti uz oprez kod pacijenata sa gastrointestinalnim
poremećajima u anamnezi (ulcerozni kolitis, Crohn-ova bolest), s obzirom
da može doći do njihove egzacerbacije (pogledati dio 4.8).
Renalni efekti
Prijavljeni su slučajevi slabljenja renalne funkcije, renalna
insuficijencija, akutni intersticijalni nefritis,
hematurija, proteinurija, renalna papilarna nekroza i povremeno
nefrotski sindrom, povezani sa primjenom naproksena.
Akutni tubulointersticijalni nefritis je bio primijećen kod pacijenata
koji su uzimali esomeprazol i naproksen i može se javiti u bilo kom
trenutku tokom terapije naproksenom (pogledati dio 4.8). Akutni
tubulointersticijalni nefritis može napredovati do renalne
insuficijencije.
Treba prekinuti sa primjenom naproksena ukoliko se sumnja na akutni
tubulointersticijalni nefritis i treba što prije sprovesti adekvatan
tretman.
Renalna insuficijencija povezana sa smanjenom produkcijom prostaglandina
Primjena NSAIL može izazvati dozno zavisno smanjenje produkcije
prostaglandina i precipitirati renalnu insuficijenciju. Najveći rizik za
pojavu ove reakcije imaju pacijenti sa smanjenom renalnom funkcijom,
smanjenom srčanom funkcijom, disfunkcijom jetre, na terapiji diureticima
ACE inhibitorima, antagonistima angiotenzin-II receptora i stariji. Kod
ovih pacijenata redovno treba pratiti renalnu funkciju (pogledati dio
4.3).
Primjena kod pacijenata sa oštećenom renalnom funkcijom
S obzirom da se naproksen eliminiše u velikoj mjeri (95%) urinarnom
ekskrecijom procesom glomerularne filtracije, treba ga primijeniti uz
izuzetan oprez kod pacijenata sa smanjenom renalnom funkcijom, pri čemu
se savjetuje praćenje kreatinina u serumu i/ili klirensa kreatinina i
dobra hidratacija pacijenta. Naproksen je kontraindikovan kod pacijenata
koji imaju vrijednosti klirensa kreatinina manje od 30 ml/min.
Hemodijaliza ne smanjuje koncentraciju naproksena u plazmi zbog visokog
stepena vezivanja za proteine plazme.
Kod nekih pacijenata, posebno kod onih kojima je kompromitovan renalni
protok krvi usljed smanjenja
ekstracelularnog volumena, ciroze jetre, smanjenog unosa natrijuma,
kongestivne srčane insuficijencije i već postojećeg renalnog oboljenja,
treba procijeniti renalnu funkciju prije započinjanja i tokom terapije
naproksenom. Ovo se odnosi i na starije pacijente kod kojih je smanjena
renalna funkcija, i na one koji su na terapiji diureticima. Kod ovih
pacijenata treba razmotriti smanjenje dnevne doze da bi se izbjegla
ekscesivna akumulacija metabolita naproksena.
Primjena kod pacijenata sa oštećenom hepatičnom funkcijom
Hronična alkoholna bolest jetre i vjerovatno takođe drugi oblici ciroze,
smanjuju ukupnu koncentraciju
naproksena u plazmi, ali se povećava koncentracija nevezanog naproksena.
Uticaj ovog nalaza na doziranje naproksena nije poznat, ali se savjetuje
primjena najmanje efektivne doze. Lijek treba koristiti sa oprezom kod
pacijenata sa ili u istoriji bolesti oštećenom funkcijom jetre.
Kao i pri primjeni drugih NSAIL, može doći do pojave povišenih
vrijednosti jednog ili više parametara funkcionalnih testova jetre.
Abnormalna funkcija jetre je prije posljedica preosjetljivosti nego
direktne
toksičnosti. Prilikom primjene naproksena, kao i prilikom primjene
drugih NSAIL, zapažena je i pojava
ozbiljnih neželjenih dejstava, uključujući žuticu i hepatitis (neki
slučajevi hepatitisa su imali i fatalan ishod). Zapažena je ukrštena
reaktivnost.
Respiratorni poremećaji
Potreban je oprez kod pacijenata koji imaju ili su ranije imali
bronhijalnu astmu, s obzirom da NSAIL mogu izazvati bronhospazam kod
ovih pacijenata.
Hematološki efekti
Naproksen, kao i drugi NSAIL, smanjuje agregaciju trombocita i produžava
vrijeme krvarenja. Ovo treba imati na umu pri određivanju vremena
krvarenja.
Pacijente koji koriste naproksen, a koji imaju poremećaje koagulacije
ili koji su na terapiji ljekovima koji utiču na hemostazu, treba
pažljivo pratiti.
Pacijenti sa visokim rizikom od krvarenja ili one na antikoagulantnoj
terapiji (npr. heparinom ili derivatima dikumarola), mogu imati povećan
rizik od krvarenja, ako su na istovremenoj terapiji naproksenom
(pogledati dio 4.5).
Uticaj na plodnost žena
Primjena naproksena može uticati na plodnost kod žena i ne preporučuje
se ženama koje pokušavaju da ostanu u drugom stanju. Kod žena koje imaju
poteškoća da ostanu u drugom stanju ili koje su podvrgnute ispitivanju
uzroka neplodnosti, treba razmotriti prekid terapije naproksenom.
Anafilaktičke (anafilaktoidne) reakcije
Reakcije hipersenzitivnosti se mogu javiti kod osjetljivih osoba.
Anafilaktičke (anafilaktoidne) reakcije se mogu javiti kod pacijenata sa
ili bez reakcija preosjetljivosti na aspirin, druge NSAIL ili naproksen
u
anamnezi. Takođe se mogu javiti i kod osoba sa angioedemom,
bronhospastičnom reaktivnošću (npr. astmom), rinitisom i nazalnim
polipima u anamnezi.
Anafilaktoidne reakcije, kao anafilaksa, mogu imati fatalan ishod.
Primjena steroida
Ako se tokom terapije naproksenom doza steroida smanjuje ili ukida, to
treba uraditi postepeno a pacijente pažljivo pratiti zbog moguće pojave
neželjenih efekata, uključujući insuficijenciju nadbubrežne žlijezde i
egzacerbaciju simptoma artritisa.
Okularni efekti
U studijama nijesu zapažene promjene na očima koje se mogu povezati sa
primjenom naproksena. U rijetkim slučajevima zapažene su neželjene
reakcije na oku, uključujući papilitis, retrobulbarni optički neuritis i
papiloedem pri primjeni NSAIL, uključujući naproksen, iako se uzročno
posljedična veza ne može utvrditi; shodno tome, pacijente kod kojih se
pri terapiji naproksenom jave poremećaji vida, treba uputiti na
oftalmološki pregled.
Kardiovaskularni i cerebrovaskularni efekti
S obzirom da su pri primjeni NSAIL zapaženi retencija tečnosti i edemi,
potrebno je pratiti pacijente sa
hipertenzijom i/ili blagom do umjerenom kongestivnom srčanom
insuficijencijom.
Klinička ispitivanja i epidemiološki podaci ukazuju da primjena
inhibitora ciklooksigenaze-2 i nekih NSAIL (posebno u većim dozama i u
dužem vremenskom periodu), može biti povezana sa malim povećanjem rizika
od nastanka arterijskih trombotičnih događaja (npr. infarkta miokarda
ili moždanog udara). Iako podaci ukazuju da primjena naproksena (1000 mg
dnevno) može biti povezana sa manjim rizikom, izvjestan stepen rizika se
ne može isključiti.
Pacijentima sa nekontrolisanom hipertenzijom, kongestivnom srčanom
insuficijencijom, potvrđenom
ishemičnom bolešću srca, perifernom arterijskom bolešću i/ili
cerebrovaskularnom bolešću, naproksen treba dati samo uz pažljivo
razmatranje. Ovo se odnosi i na uvođenje dugoročne terapije kod
pacijenata sa faktorima rizika za kardiovaskularne događaje (npr.
hipertenzija, hiperlipidemija, diabetes mellitus, pušenje).
SLE i mješovite bolesti vezivnog tkiva
Pacijenti sa sistemskim lupusom eritematozusom (SLE) i mješovitim
bolestima vezivnog tkiva, mogu imati povećan rizik od nastanka
aseptičnog meningitisa (pogledati dio 4.8).
Dermatološki efekti
Pri primjeni NSAIL, veoma rijetko su zapažene ozbiljne kožne reakcije od
kojih su neke fatalne, uključujući eksfolijativni dermatitis,
Stevens-Johnson-ov sindrom, toksičnu epidermalnu nekrolizu i reakciju na
lijek praćenu eozinofilijom i sistemskim simptomima (engl: Drug reaction
with eosinophilia and systemic symptoms, DRESS sindrom) (pogledati dio
4.8). Pacijenti su pod najvećim rizikom od pojave ovih reakcija na
početku terapije: kod većine je početak u toku prvog mjeseca od
započinjanja terapije. Terapiju naproksenom treba prekinuti čim se
pojavi ospa po koži, mukozne lezije, DRESS sindroma ili bilo koji drugi
znak hipersenzitivnosti.
Kombinovana primjena sa drugim NSAIL
Kombinovana primjena ljekova koji sadrže naproksen i drugih NSAIL se ne
preporučuje zbog kumulativnog rizika od izazivanja ozbiljnih neželjenih
događaja povezanih sa NSAIL. Istovremenu primjenu naproksena sa NSAIL
uključujući selektivne inhibitore ciklooksigenaze-2 treba izbjegavati
(pogledati dio 4.5).
Glavobolja izazvana prekomjernom upotrebom analgetika (engl.
medication-overuse headache, MOH) Nakon dugotrajne upotrebe analgetika,
može doći do pojave ili pogoršanja glavobolje. Na glavobolju izazvanu
prekomjernom upotrebom analgetika (engl. medication-overuse headache,
MOH) treba posumnjati kod pacijenata koji imaju učestale ili dnevne
glavobolje uprkos (ili zbog) redovne upotrebe analgetika. Pacijenti sa
glavoboljom izazvanom prekomjernom upotrebom analgetika ne treba
liječiti povećavanjem doze. Kod ovakvih slučajeva, treba prekinuti
primjenu analgetika uz konsultaciju sa ljekarom.
Informacije vezane za pomoćne supstance lijeka Naproksen HF
Ovaj lijek sadrži laktozu, monohidrat. Pacijenti sa rijetkim naslednim
oboljenjem intolerancije na galaktozu, nedostatkom laktaze ili
glukozno-galaktoznom malapsorpcijom, ne smiju koristiti ovaj lijek.
4.5. Interakcije sa drugim ljekovima i druge vrste interakcija
- Istovremena primjena antacida ili holestiramina može usporiti
resorpciju naproksena, ali ne utiče na stepen resorpcije. Naproksen
treba popiti najmanje jedan sat prije ili 4 do 6 sati poslije
holestiramina.
- Istovremeno uzimanje hrane može usporiti resorpciju naproksena, ali ne
utiče na stepen resorpcije.
- Smatra se da istovremena primjena NSAIL i antikoagulantnih ljekova,
kao što su varfarin ili heparin nije bezbjedna, izuzev ako se sprovodi
pod direktnim medicinskim nadzorom, iz razloga što NSAIL mogu pojačati
dejstvo antikoagulantnih ljekova (pogledati dio 4.4).
- Primjena drugih analgetika, uključujući i selektivne inhibitore
ciklooksigenaze-2: izbjegavati istovremenu primjenu dva ili više NSAIL
(uključujući aspirin), s obzirom da se tada povećava rizik od pojave
neželjenih dejstava (pogledati dio 4.4).
- Acetilsalicilna kiselina: klinički farmakodinamski podaci ukazuju da
istovremena primjena naproksena, duže od jednog dana, može inhibirati
efekat male doze acetilsalicilne kiseline na aktivnost trombocita i
ova inhibicija može trajati do nekoliko dana nakon prekidanja terapije
naproksenom. Klinički značaj ove interakcije nije poznat.
- Usljed visokog stepena vezivanja naproksena za proteine plazme,
pacijente koji su na istovremenoj terapiji hidantoinima,
antikoagulansima, drugim NSAIL, aspirinom ili sulfonamidima treba
pratiti zbog moguće pojave znakova predoziranja ovim ljekovima.
Pacijentima koji su na istovremenoj terapiji naproksenom i
hidantoinom, sulfonamidom ili sulfonilureom, treba prilagoditi
doziranje ako je neophodno.
- NSAIL mogu smanjiti dejstvo diuretika i antihipertenzivnih ljekova.
Rizik od akutne renalne insuficijencije koja je najčešće reverzibilna,
može biti povećan kod nekih pacijenata sa oštećenom funkcijom bubrega
(npr. dehidriranih ili starijih pacijenata) kada se blokatori
angiotenzin II receptora kombinuju sa NSAIL. Zbog toga, ovu
kombinaciju treba primijeniti sa oprezom, posebno kod starijih.
Pacijenti treba da budu adekvatno hidrirani, takođe potrebno je
pratiti funkciju bubrega nakon započinjanja kombinovane terapije i
periodično nakon toga. Natriuretiči efekat furosemida je smanjen od
strane nekih ljekova iz ove klase. Diuretici mogu povećati rizik od
nefrotoksičnosti NSAIL.
- Primijećeno je povećanje koncentracije litijuma u plazmi, usljed
smanjenja renalnog klirensa litijuma. Preporučeno je da se prate nivoi
litijuma ukoliko se inicira, prilagođava ili prekida terapija
naproksenom.
- Naproksen i drugi NSAIL, mogu smanjiti dejstvo antihipertenzivnih
ljekova. Istovremena primjena NSAIL sa beta blokatorima, ACE
inhibitorima ili antagonistima angiotenzin II receptora može povećati
rizik od oštećenja funkcije bubrega posebno kod pacijenata sa već
postojećom oštećenom funkcijom bubrega (pogledati dio 4.4).
- Pri istovremenoj primjeni sa probenecidom dolazi do povećanja
koncentracije naproksena u plazmi i u znatnoj mjeri se produžava
poluvrijeme eliminacije.
- Savjetuje se oprez pri istovremenoj primjeni sa metotreksatom zbog
mogućeg povećanja njegove toksičnosti, s obzirom da je u ispitivanjima
na životinjama zapaženo da naproksen, kao i drugi NSAIL, smanjuje
tubularnu sekreciju metotreksata.
- Pri istovremenoj primjeni sa srčanim glikozidima, NSAIL mogu dovesti
do egzacerbacije srčane insuficijencije, smanjenja glomerularne
filtracije i povećanja koncentracija srčanih glikozida u plazmi.
- Pri istovremenoj primjeni naproksena, kao i drugih NSAIL, sa
ciklosporinom savjetuje se oprez zbog povećanog rizika od
nefrotoksičnosti.
- NSAIL ne treba primjenjivati 8-12 dana nakon primjene mifepristona, s
obzirom da NSAIL mogu smanjiti dejstvo mifepristona.
- Kao i pri primjeni drugih NSAIL, savjetuje se oprez pri istovremenoj
primjeni sa kortikosteroidima, zbog povećanog rizika od
gastrointestinalnih ulceracija ili krvarenja.
- Studije na životinjama ukazuju da NSAIL mogu povećati rizik od
nastanka konvulzija povezanih sa primjenom hinolonskih antibiotika.
Pacijenti koji su na terapiji hinolonima imaju povećan rizik od
nastanka konvulzija.
- Postoji povećan rizik od gastrointestinalnog krvarenja (pogledati dio
4.4) kada se NSAIL kombinuju sa antitrombocitnim agensima i
selektivnim inhibitorima preuzimanja serotonina.
- Moguć je rizik od nefrotoksičnosti pri istovremenoj primjeni NSAIL i
takrolimusa.
- Postoji povećan rizik od hematološke toksičnosti pri istovremenoj
primjeni NSAIL i zidovudina. Postoje dokazi o povećanom riziku od
nastanka hemartroza i hematoma kod HIV pozitivnih hemofiličara koji su
na istovremenoj terapiji zidovudinom i ibuprofenom.
- Preporučuje se da se terapija naproksenom privremeno prekine 48 sati
prije izvođenja funkcionalnih testova nadbubrežne žlijezde, zato što
naproksen može uticati na neke od testova za 17-ketogene steroide.
Slično tome, naproksen može uticati na neke testove urinarne
5-hidroksiindolacetične kiseline. Sporadično su primijećene promjene u
laboratorijskim testovima (npr. testovi funkcije jetre) kod pacijenata
koji su na terapiji naproksenom, ali nije primijećen trend toksičnosti
ni u jednom testu.
- Bisfosfonati: istovremena upotreba bisfosfonata i NSAIL može dovesti
do povećanog rizika od oštećenja sluzokože želuca.
4.6. Plodnost, trudnoća i dojenje
Trudnoća
Inhibicija sinteze prostaglandina može negativno uticati na trudnoću
i/ili embriofetalni razvoj. Podaci iz epidemioloških studija ukazuju na
povećan rizik od pobačaja i kardiovaskularnih malformacija nakon
upotrebe inhibitora sinteze prostaglandina u ranoj trudnoći. Apsolutni
rizik od kardiovaskularnih malformacija je porastao sa manje od 1% do
približno 1,5%. Vjeruje se da rizik raste sa povećanjem doze i dužine
trajanja terapije. Kod eksperimentalnih životinja, primjena inhibitora
sinteze prostaglandina je dovela do povećanja učestalosti pobačaja prije
i nakon implantacije i embriofetalnog letaliteta. Pored toga, povećana
incidencija različitih malformacija, uključujući kardiovaskularne je
prijavljena kod životinja pri primjeni inhibitora sinteze prostaglandina
tokom perioda organogeneze.
Od 20. nedjelje trudnoće pa nadalje, upotreba naproksena može izazvati
oligohidramnion kao rezultat bubrežne disfunkcije fetusa. Ovo se može
desiti ubrzo nakon početka liječenja i obično je reverzibilno nakon
prekida terapije. Pored toga, bilo je izvještaja o zatvaranju
(konstrikciji) ductus arteriosus-a nakon liječenja u drugom trimestru,
od kojih je većina nestala nakon prestanka terapije. Zbog toga, tokom
prvog i drugog trimestra trudnoće, naproksen ne treba primjenjivati osim
ukoliko nije neophodan. Ukoliko se naproksen koristi u terapiji kod žena
koje žele da ostanu u drugom stanju ili tokom prvog i drugog trimestra
trudnoće, treba primjenjivati najmanju dozu i u najkraćem mogućem
periodu. Prenatalni monitoring za oligohidroamnion i ductus arterious
treba razmotriti nakon izlaganja naproksenu nekoliko dana od 20.
nedjelje gestacije i nadalje. Naproksen treba isključiti iz terapije ako
dođe do oligohidroamniona ili zatvaranja ductus arteriosus-a.
Tokom trećeg trimestra trudnoće, svi inhibitori sinteze prostaglandina
mogu kod fetusa dovesti do:
- kardiopulmonalne toksičnosti (prijevremena konstrikcija/zatvaranje
ductus arteriosus-a i pulmonalna hipertenzija)
- poremećaja funkcije bubrega (vidjeti gore).
Kod majke i neonatusa pred kraj trudnoće može doći do:
- mogućeg produženja vremena krvarenja, antiagregacionog dejstva do kog
može doći i pri vrlo malim dozama
- inhibicije kontrakcija uterusa što može rezultovati odloženim ili
produženim porođajem.
Posljedično, primjena naproksena je kontrainidikovana tokom zadnjeg
trimestra trudnoće.
Dojenje
Naproksen je pronađen u mlijeku žena koje doje. Stoga, primjenu
naproksena treba izbjegavati kod majki koje doje.
Plodnost
Primjena naproksena, kao i bilo kog drugog lijeka za koji se zna da
inhibira ciklooksigenazu/sintezu prostaglandina može uticati na plodnost
i ne preporučuje se kod žena koje pokušavaju da zatrudne. Kod žena koje
imaju poteškoća da ostanu u drugom stanju ili koje su podvrgnute
ispitivanju uzroka neplodnosti treba razmotriti prekid terapije
naproksenom.
Pogledati dio 4.4 koji se odnosi na plodnost kod žena.
4.7. Uticaj na sposobnost upravljanja vozilima i rukovanje mašinama
Kod nekih pacijenata se mogu javiti pospanost, vrtoglavica, nesanica,
umor ili poremećaji vida pri primjeni naproksena. U tim slučajevima,
pacijenti ne treba da upravljaju motornim vozilima i rukuju mašinama.
4.8. Neželjena dejstva
Gastrointestinalni poremećaji
Najčešće zapaženi neželjeni događaji se odnose na gastrointestinalni
sistem. Može doći do pojave peptičkog ulkusa, perforacije ili
gastrointestinalnog krvarenja, koje nekada može imati smrtni ishod,
posebno kod starijih (pogledati dio 4.4). Mučnina, povraćanje, dijareja,
nadutost, konstipacija, dispepsija, abdominalni bol, melena, hematemeza,
ulcerativni stomatitis, egzacerbacija kolitisa i Crohn-ove bolesti
(pogledati dio 4.4) su prijavljeni nakon primjene lijeka. Rjeđe je
zapažen gastritis.
Edemi, hipertenzija i srčana insuficijencija su prijavljeni pri
korišćenju NSAIL.
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Klasa sistema | Veoma | Često | Povremeno | Rijetko | Veoma rijetko | Nepoznato (ne |
| organa | često | | | | | može se |
| | | (≥ 1/100 do | (≥ 1/1000 < do | (≥ 1/10000 do < | (< 1/10000) | procijeniti na |
| | (≥ | < 1/10) | 1/100) | 1/1000) | | osnovu dostupnih |
| | 1/10) | | | | | podataka) |
+:===================+:======+:=============+:==================+:==================+:===================+:=================+
| Poremećaji krvi i | | | | hemolitička | granulocitopenija, | aplastična |
| limfnog sistema | | | | anemija | trombocitopenija, | anemija, |
| | | | | | agranulocitoza | neutropenija |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji imunog | | | | alergijske i | | |
| sistema | | | | reakcije | | |
| | | | | preosjetljivosti, | | |
| | | | | anafilaksa | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji | | | | hiperkalijemija | | |
| metabolizma i | | | | | | |
| ishrane | | | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Psihijatrijski | | | depresija, | | | halucinacije |
| poremećaji | | | kognitivna | | | |
| | | | disfunkcija, | | | |
| | | | insomnija, | | | |
| | | | | | | |
| | | | gubitak | | | |
| | | | koncentracije, | | | |
| | | | noćne more | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji nervnog | | konfuzija, | | | konvulzije, | vertigo, |
| sistema | | | | | aseptični | parestezije, |
| | | vrtoglavica, | | | meningitis* | slabost |
| | | | | | | |
| | | pospanost, | | | | |
| | | | | | | |
| | | glavobolja | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji oka | | poremećaji | | | | optički |
| | | vida | | | | neuritis, |
| | | | | | | |
| | | | | | | edem papile |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji uha i | | tinitus | | oštećenje sluha | | |
| labirinta | | | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Kardiološki | | | palpitacije | | | |
| poremećaji | | | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Vaskularni | | | | vaskulitis | arterijski | |
| poremećaji | | | | | trombotički | |
| | | | | | događaji, npr. | |
| | | | | | infarkt miokarda | |
| | | | | | ili moždani udar | |
| | | | | | (pogledati dio | |
| | | | | | 4.4) | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Respiratorni, | | | | pogoršanje astme, | | bronhospazam, |
| torakalni i | | | | eozinofilni | | dispneja, |
| medijastinalni | | | | pneumonitis | | |
| poremećaji | | | | | | edem pluća |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Gastrointestinalni | | | | | pankreatitis | žeđ |
| poremećaji | | | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Hepatobilijarni | | | | hepatitis | | poremećaj |
| poremećaji | | | | | | funkcije jetre |
| | | | | (u nekim | | |
| | | | | slučajevima sa | | |
| | | | | smrtnim ishodom), | | |
| | | | | žutica | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji kože i | | osip, svrab, | urtikarija, | alopecija, | erythema | angioedem, |
| potkožnog tkiva | | purpura | fotosenzitiv-nost | pseudoporfirija | multiforme, | epidermalna |
| | | | | | Stevens | nekroliza, |
| | | | | | Johnsons-ov | eksfolijativne |
| | | | | | sindrom, toksična | ili bulozne |
| | | | | | epidermalna | dermatoze, |
| | | | | | nekroliza, bulozna | lichen planus, |
| | | | | | epidermoliza | reakcija na |
| | | | | | | lijek praćena |
| | | | | | | eozinofilijom i |
| | | | | | | sistemskim |
| | | | | | | simptomima |
| | | | | | | (DRESS) |
| | | | | | | (pogledati dio |
| | | | | | | 4.4), fiksna |
| | | | | | | erupcija |
| | | | | | | izazvana lijekom |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji | | | | mijalgija, | | |
| mišićno-koštanog | | | | mišićna slabost | | |
| sistema i vezivnog | | | | | | |
| tkiva | | | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji bubrega | | | | | glomerularni | bubrežna |
| i urinarnog | | | | | nefritis, | insuficijencija, |
| sistema | | | | | hematurija, | nefropatija, |
| | | | | | intersticijalni | |
| | | | | | nefritis(sa | povećanje |
| | | | | | mogućom | vrijednosti |
| | | | | | progresijom do | kreatinina u |
| | | | | | renalne | serumu |
| | | | | | insuficijencije), | |
| | | | | | nefritički | |
| | | | | | sindrom, | |
| | | | | | | |
| | | | | | renalna papilarna | |
| | | | | | nekroza | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Poremećaji | | | | | | poremećaj |
| reproduktivnog | | | | | | plodnosti kod |
| sistema i dojki | | | | | | žena (pogledati |
| | | | | | | dio 4.4) |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
| Opšti poremećaji i | | zamor | | | | blagi periferni |
| reakcije na mjestu | | | | | | edemi, pireksija |
| primjene | | | | | | |
+--------------------+-------+--------------+-------------------+-------------------+--------------------+------------------+
*posebno kod pacijenata sa postojećim autoimunim bolestima, kao što su
sistemski eritemski lupus, mješovitim bolestima vezivnog tkiva, sa
simptomima kao što su glavobolja ukočenog vrata, mučnina, povraćanje,
povišena tjelesna temperatura i dezorijentacija.
Klinička ispitivanja i epidemiološki podaci ukazuju da upotreba nekih
NSAIL (posebno u velikim dozama i duži vremenski period) može biti
povezana sa povećanim rizikom od arterijskih trombotičkih događaja (na
primjer infarkt miokarda ili moždani udar) (pogledati dio 4.4).
Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva
Prijavljivanje neželjenih dejstava nakon dobijanja dozvole je od velikog
značaja jer obezbjeđuje kontinuirano praćenje odnosa korist/rizik
primjene lijeka. Zdravstveni radnici treba da prijave svaku sumnju na
neželjeno dejstvo ovog lijeka Institutu za ljekove i medicinska sredstva
(CInMED):
Institut za ljekove i medicinska sredstva
Odjeljenje za farmakovigilancu
Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81000 Podgorica
tel: +382 (0) 20 310 280
fax: +382 (0) 20 310 581
www.cinmed.me
nezeljenadejstva@cinmed.me
putem IS zdravstvene zaštite
[]
4.9. Predoziranje
Simptomi
Simptomi uključuju glavobolju, gorušicu, nauzeju, povraćanje,
epigastrični bol, gastrointestinalno krvarenje, rijetko dijareju,
dezorijentaciju, ekscitaciju, pospanost, vrtoglavicu, tinitus,
nesvjesticu, ponekad konvulzije/napade. U slučajevima značajnog trovanja
mogući su renalna insuficijencija i oštećenje jetre.
Respiratorna depresija i koma se mogu javiti poslije ingestije NSAIL,
ali u rijetkim slučajevima.
U jednom zabilježenom slučaju predoziranja naproksenom, moguće je da se
prolazna prolongacija protrombinskog vremena izazvana hipotrombinemijom
javila usljed selektivne inhibicije sinteze vitamin-K zavisnih faktora
koagulacije.
Terapijske mjere
Pacijentima treba dati simptomatsku terapiju.
U toku jednog sata od ingestije potencijalno toksične količine, treba
razmotriti primjenu aktivnog uglja. Kod odraslih, kao alternativu treba
razmotriti primjenu gastrične lavaže u toku jednog sata od ingestije
doze lijeka koja potencijalno ugrožava život.
Treba obezbijediti adekvatno izlučivanje urina.
Pažljivo treba pratiti funkciju jetre i bubrega.
Pacijente treba opservirati najmanje 4 sata nakon ingestije potencijalno
toksičnih količina. Česte ili produžene konvulzije treba liječiti
intravenskom primjenom diazepama.
Primjena ostalih mjera zavisi od kliničkog stanja pacijenta.
Hemodijaliza ne dovodi do smanjenja koncentracije naproksena u plazmi,
zbog velikog stepena vezivanja lijeka za proteine plazme. Međutim,
hemodijaliza se može primijeniti kod pacijenata sa renalnom
insuficijencijom koji su uzeli naproksen.
5. FARMAKOLOŠKI PODACI
5.1. Farmakodinamski podaci
Farmakoterapijska grupa: Antiinflamatorni i antireumatski ljekovi;
derivati propionske kiseline
ATC kod: M01AE02
Naproksen je nesteroidni antiinflamatorni lijek, sa antipiretskim
dejstvom koji je demonstriran na klasičnom test sistemu kod životinja.
Ispoljava antiinflamatorno dejstvo čak i kod adrenalektomisanih
životinja, što pokazuje da njegovo dejstvo nije posredovano osovinom
hipofiza-nadbubrežna žlijezda.
Naproksen smanjuje sintezu prostaglandina primarno putem inhibicije
enzima ciklooksigenaze. Naproksen je pokazao antiinflamatornu aktivnost
u brojnim eksperimentalnim modelima. Naproksen inhibira sintezu
prostaglandina E2, in vitro, u mikrozomalnoj frakciji sinovijalnog tkiva
dobijenog od pacijenata sa reumatoidnim artritisom.
Takođe, inhibira produkciju prostaglandina E2 u fitohemaglutininom
stimulisanim mononuklearnim ćelijama periferne krvi. U koncentraciji
10⁻⁴ M (23mg x 10⁻¹) naproksen inhibira aktivnost neutralne proteaze iz
humanih polimorfonuklearnih leukocita. Naproksen, takođe inhibiše in
vitro aktivnost katepsina-beta i drugih hidrolitičkih enzima iz
lizozoma. Naproksen je snažan inhibitor migracije leukocita i daje
efekte koji se mogu uporediti sa kolhicinom.
5.2. Farmakokinetički podaci
Resorpcija
Naproksen se u potpunosti resorbuje iz gastrointestinalnog trakta. Na
stepen resorpcije ne utiču u znatnoj mjeri hrana ili većina antacida.
Distribucija
Maksimalne koncentracije u plazmi se postižu nakon 2 do 4 sata.
Koncentracije naproksena u plazmi rastu proporcionalno sa dozom, do oko
500 mg dnevno; pri većim dozama zbog saturacije proteina plazme dolazi
do povećanja klirensa. U terapijskim koncentracijama naproksen je više
od 99% vezan za proteine plazme. Naproksen se u krvi nalazi uglavnom kao
nepromijenjen lijek, u velikom stepenu vezan za proteine plazme,
poluvrijeme eliminacije je 12 do 15 sati, pri čemu se ravnotežno stanje
dostiže za 3 dana od uvođenja terapije, pri primjeni lijeka 2 puta na
dan.
Eliminacija
Prosječno 95% doze se izluči urinom kao naproksen i
6-O-desmetilnaproksen i njihovi konjugati. Manje od 3% doze se izluči
fecesom. Naproksen prolazi placentnu barijeru i izlučuje se u mlijeko
dojilja.
Metabolizam kod djece je sličan kao i kod odraslih.
Hronična alkoholna bolest jetre smanjuje ukupnu koncentraciju naproksena
u plazmi, ali dovodi do porasta koncentracije nevezanog naproksena u
plazmi.
Kod starijih, koncentracija nevezanog naproksena u plazmi je povećana,
iako je ukupna koncentracija u plazmi nepromijenjena.
5.3. Pretklinički podaci o bezbjednosti lijeka
Genotoksičnost
Mutagenost nije zapažena kod Salmonella typhimurium (5 sojeva),
Sachharomyces cerevisisae (1 soj) i u testovima limfoma na miševima.
Razvojna i reproduktivna toksičnost
Naproksen nije uticao na fertilitet pacova pri oralnoj primjeni u dozi
od 30 mg/kg dnevno kod mužjaka i 20 mg/kg dnevno kod ženki.
Naproksen nije pokazao teratogeno dejstvo pri oralnoj primjeni u dozi od
20 mg/kg dnevno tokom organogeneze kod pacova i kunića.
Oralna primjena naproksena skotnim ženkama pacova u dozama od 2, 10 i 20
mg/kg dnevno tokom trećeg trimestra graviditeta dovela je do otežanog
porođaja. Ovo je poznato dejstvo ove grupe ljekova i demonstrirano je
kod skotnih ženki pacova pri primjeni aspirina i indometacina.
Karcinogenost
Naproksen je primijenjen sa hranom Sprague-Dawley pacovima u toku 24
mjeseca u dozi od 8, 16 i 24 mg/kg dnevno. Naproksen nije pokazao
karcinogeno dejstvo kod pacova.
6. FARMACEUTSKI PODACI
6.1. Lista pomoćnih supstanci (ekscipijenasa)
Jezgro film tablete:
- Povidon K 30
- Skrob, kukuruzni
- Laktoza monohidrat
- Talk
- Magnezijum stearat
- Kroskarmeloza natrijum
- Boja FDC Yellow 6 (E110, CI 15985)
Film obloga tablete (Opadry white YS-1-7002):
- Hipromeloza
- Titan dioksid (E 171)
- Makrogol 8000
- Boja FDC Yellow 6 (E110, CI 15985)
6.2. Inkompatibilnosti
Nije primjenljivo.
6.3. Rok upotrebe
5 godina.
6.4. Posebne mjere upozorenja pri čuvanju lijeka
Čuvati na temperaturi do 25°C, u originalnom pakovanju, u cilju zaštite
od svjetlosti.
6.5. Vrsta i sadržaj pakovanja
Unutrašnje pakovanje lijeka je Al/PVC blister koji sadrži 10 film
tableta.
Spoljašnje pakovanje lijeka je složiva kartonska kutija u kojoj se
nalaze 2 blistera sa po 10 film tableta
(ukupno 20 film tableta) i Uputstvo za lijek.
6.6. Posebne mjere opreza pri odlaganju materijala koji treba odbaciti
nakon primjene lijeka (i druga uputstva za rukovanje lijekom)
Svu neiskorišćenu količinu lijeka ili otpadnog materijala nakon njegove
upotrebe treba ukloniti u skladu sa važećim propisima.
7. NOSILAC DOZVOLE
Hemofarm A.D. Vršac P.J. Podgorica,
8 marta 55A, Podgorica, Crna Gora
8. BROJ DOZVOLE ZA STAVLJANJE LIJEKA U PROMET
2030/25/425 – 8945
9. DATUM PRVE DOZVOLE/OBNOVE DOZVOLE ZA STAVLJANJE LIJEKA U PROMET
Datum prve dozvole: 27.06.2013. godine
Datum posljednje obnove dozvole: 29.01.2025. godine
10. DATUM REVIZIJE TEKSTA
Januar, 2025. godine