Dexason uputstvo za upotrebu
SAŽETAK KARAKTERISTIKA LIJEKA
1. NAZIV LIJEKA
Dexason, 4 mg/ml, rastvor za injekciju
INN: deksametazon
2. KVALITATIVNI I KVANTITATIVNI SASTAV
1 ml rastvora za injekciju sadrži 4 mg deksametazon fosfata (u obliku
deksametazon natrijum fosfata).
Za spisak svih ekscipijenasa, pogledati dio 6.1.
3. FARMACEUTSKI OBLIK
Rastvor za injekciju.
Bistar, bezbojan rastvor za injekciju.
4. KLINIČKI PODACI
4.1. Terapijske indikacije
Deksametazon je indikovan za liječenje različitih oboljenja kod kojih se
kortikosteroidi daju u vidu injekcije za lokalnu i sistemsku primjenu, i
u svim akutnim stanjima u kojima intravenski primijenjeni
kortikosteroidi spasavaju život.
Deksametazon je indikovan za liječenje COVID-19 kod odraslih pacijenata
i adolescenata (uzrasta 12 godina i starijih, sa tjelesnom masom od
najmanje 40 kg) kod kojih je neophodna terapija kiseonikom.
4.2. Doziranje i način primjene
Doziranje
Uopšteno govoreći, primijenjene doze kortikosteroida zavise od težine
bolesti i odgovora pacijenta na terapiju. Pod određenim okolnostima,
npr. u slučaju stresa, može biti potrebno dodatno prilagođavanje doze.
Ukoliko se željeni terapijski odgovor ne javi u toku prvih nekoliko
dana, obustaviti primjenu kortikosteroida.
Odrasli i stariji pacijenti
Od momenta kada je bolest pod kontrolom, dozu treba redukovati ili
postepeno smanjivati do najnižeg odgovarajućeg nivoa uz stalni
medicinski nadzor pacijenta (vidjeti dio 4.4).
U akutnim stanjima kada je pacijent životno ugrožen (npr. anafilaksa,
akutna teška astma) može biti potrebna primjena značajno viših doza.
Moždani edem (odrasli): početna doza 8-16 mg i.v. nakon čega se prelazi
na 5 mg i.v. ili i.m. na svakih 6 sati, dok se ne postigne
zadovoljavajući terapijski odgovor. U slučajevima operativnih zahvata na
mozgu, ovako visoke doze mogu biti neophodne tokom nekoliko dana nakon
operacije. Nakon toga, doze se postepeno smanjuju. Povećanje
intrakranijalnog pritiska, koje je posljedica postojanja tumora mozga
može se smanjiti kontinuiranom primjenom kortikosteroida.
Za lokalnu primjenu preporučuju se sljedeće doze:
+:-------------------------------+:------------------------------------+
| • intraartikularno: | 1,6 - 3 mg veliki zglobovi |
| | |
| | 0,6 - 0,8 mg mali zglobovi |
+--------------------------------+-------------------------------------+
| • intraburzalno: | 1,6-3 mg |
+--------------------------------+-------------------------------------+
| • u tetivnu ovojnicu: | 0,3-0,8mg |
+--------------------------------+-------------------------------------+
Učestalost primjene ovih injekcija može varirati od svakih 3-5 dana do svake 2-3 nedjelje.
Lokalna primjena u rektum (ukapavanjem) u slučaju ulceroznog kolitisa: 4 mg razblaženo u 120 ml fiziološkog rastvora.
Preporučene doze za djecu
Dnevne potrebe su različite i mogu se mijenjati u zavisnosti od
individualnih potreba djeteta. Uobičajene doze su 0,2 mg/kg do 0,4 mg/kg
tjelesne mase.
Za liječenje Covid-19
Odrasli pacijenti: 6 mg intravenski, jednom dnevno, u trajanju do 10
dana.
Pedijatrijski pacijenti (adolescenti 12 godina i stariji): preporučena
doza je 6 mg intravenski, jednom dnevno u trajanju do 10 dana.
Dužina primjene zavisi od kliničkog odgovora i individualnih potreba
pacijenta.
Stariji pacijenti, pacijenti sa oštećenjem funkcije jetre ili bubrega:
Nije potrebno prilagođavanje doze.
1 ml Dexason rastvora za injekciju sadrži 4 mg deksametazon fosfata, što
odgovara 3,32 mg deksametazona.
Sve preporučene doze su izražene u mg deksametazona.
Način primjene
Deksametazon injekcije se mogu primjenjivati intravenski, subkutano,
intramuskularno, kao lokalna injekcija ili rektalnim putem
(ukapavanjem). Za primjenu u obliku intravenske infuzije pogledati dio u
kome je opisana kompatibilnost sa infuzionim rastvorima. Pri
intravenskoj primjeni, visoke koncentracije lijeka u plazmi se postižu
brzo.
Brza intravenska injekcija velikih doza glukokortikoida može ponekad
prouzrokovati kardiovaskularni kolaps; zbog toga je potrebno injekciju
dati sporo tokom nekoliko minuta.
Intraartikularne injekcije treba primjenjivati u strogo aseptičnim
uslovima.
4.3. Kontraindikacije
Sistemske infekcije osim ukoliko se primjenjuje specifična
antiinfektivna terapija.
Alergija na deksametazon ili pomoćne supstance u sastavu lijeka.
Lokalna injekcija kortikosteroida kontraindikovana je u slučaju
bakterijemije i sistemske gljivične infekcije, nestabilnih zglobova,
infekcije injektibilnog mjesta, npr. septični artritis kao posljedica
gonoreje ili tuberkuloze.
4.4. Posebna upozorenja i mjere opreza pri upotrebi lijeka
Nakon postmarketinškog istraživanja veoma rijetko je prijavljen sindrom
lize tumora (tumor lysis syndrome-TLS) kod pacijenata sa hematološkim
malignitetom nakon upotrebe samo deksametazona ili deksametazona u
kombinaciji sa drugim hemoterapijskim agensima. Pacijente koji su pod
velikim rizikom od dobijanja sindroma lize tumora (TLS) (kao što su
pacijenti sa visokim stepenom proliferacije tumora, visokim tumorskim
opterećenjem i senzitivnošću na citotoksične ljekove) treba pažljivo
pratiti i preduzeti odgovarajuće mjere.
Pacijente ili roditelje/staratelje treba upozoriti na moguću pojavu
teških psihijatrijskih neželjenih dejstava u slučaju sistemske primjene
kortikosteroida (vidjeti dio 4.8). Ovi simptomi se tipično javljaju u
okviru prvih nekoliko dana ili nedjelja od početka terapije. Rizik može
biti veći pri sistemskoj primjeni / primjeni viših doza kortikosteroida
(vidjeti i dio 4.5 farmakokinetske interakcije koje mogu povećati rizik
od pojave neželjenih reakcija), iako se na osnovu doze lijeka ne može
uvijek predvidjeti početak, težina i dužina trajanja reakcije. Najveći
broj neželjenih reakcija se povlači ili nakon redukcije doze ili
obustavljanja terapije, iako je nekada neophodno da se primijene
specifične mjere. Treba posavjetovati pacijente/staratelje da potraže
medicinski savjet ukoliko se razviju zabrinjavajući psihološki simptomi,
posebno u slučaju sumnje na pojavu depresivnog raspoloženja ili
suicidalnih ideja. Pacijente/roditelje tj. staratelje treba upozoriti na
moguće psihijatrijske poremećaje koji se mogu javiti ili za vrijeme ili
odmah nakon obustave sistemske primjene kortikosteroida, iako se ove
reakcije ne prijavljuju često.
Poseban oprez je neophodan u slučaju primjene sistemskih kortikosteroida
kod pacijenata sa postojećim ili ranijim teškim afektivnim poremećajem
(ili ukoliko ovakav poremećaj postoji kod bliskih rođaka prvog stepena).
Ovo uključuje depresiju, manično-depresivne poremećaje i raniju
steroidnu psihozu.
Pojava neželjenih efekata se može smanjiti korišćenjem najniže efektivne
doze tokom najkraćeg vremenskog perioda i primjenom ukupne dnevne doze
kao pojedinačne jutarnje doze, ili kao pojedinačne jutarnje doze svaki
drugi dan, kad god je to moguće. Neophodan je učestali nadzor pacijenta
kako bi se na adekvatan način titrirala doza u odnosu na aktivnost
bolesti.
Nakon parenteralne primjene kortikosteroida povremeno su se javljale
ozbiljne anafilaktoidne reakcije, kao što su edem glotisa, urtikarija i
bronhospazam, posebno kod pacijenata koji u istoriji bolesti navode
alergije. Ukoliko se ovakve anafilaktoidne reakcije jave preporučuje se
primjena sljedećih mjera: odmah spora i.v. injekcija adrenalina 0,1 -
0,5 ml (rastvor 1:1000, 0,1-0,5 mg adrenalina zavisno od tjelesne mase),
i.v. primjena aminofilina i ukoliko je neophodno, vještačka ventilacija.
Kortikosteroidi se ne smiju koristiti u slučaju povrede glave ili
moždanog udara, jer nije dokazano da imaju pozitivan efekat, čak može
biti i štetan.
Rezultati randomizovane, placebo kontrolisane studije ukazuju na
povećani mortalitet ukoliko se terapija metilprednizolonom započne više
od dvije nedjelje nakon pojave akutnog respiratornog distres sindroma
(ARDS). Stoga je neophodno terapiju akutnog respiratornog distres
sindroma započeti unutar prve dvije nedjelje od pojave ovog sindroma
(vidjeti dio 4.2).
Prijevremeno rođena djeca
Dostupni podaci ukazuju na mogućnost nastanka dugoročnih
nervno-razvojnih neželjenih efekata kod prijevremeno rođene djece sa
hroničnim oboljenjem pluća. Podaci se odnose na ranu primjenu lijeka (<
96 sati), sa početnim dozama od 0,25 mg/kg, dva puta dnevno.
Obustava terapije deksametazonom
Atrofija adrenalne kore se razvija tokom prolongirane primjene
kortikosteroida i može trajati godinama nakon prekida terapije. Obustava
kortikosteroida nakon duže primjene mora biti postepena kako bi se
izbjegla pojava akutne adrenalne insuficijencije. Terapiju obustavljati
tokom nekoliko nedjelja ili mjeseci u zavisnosti od doze i dužine
liječenja.
Kod pacijenata koji su primali veće doze sistemskih kortikosteroida od
fizioloških (približno 1 mg deksametazona) duže od tri nedjelje,
obustavljanje terapije ne treba da bude naglo. Postupak redukovanja doze
najviše zavisi od toga da li je oboljenje podložno relapsu tokom
snižavanja doze sistemskih kortikosteroida. Može biti neophodna klinička
procjena aktivnosti oboljenja tokom obustavljanja terapije. Ukoliko
oboljenje ne pokazuje sklonost ka recidivu pri obustavljanju terapije
kortikosteroidima, ali ipak postoji neizvjesnost u vezi sa supresijom
osovine hipotalamus-hipofiza-nadbubrežna žlijezda, doza sistemskih
kortikosteroida se može brzo sniziti do fizioloških doza. Kada se
postigne dnevna doza od 1 mg deksametazona, snižavanje doze treba
sprovoditi sporije da bi se omogućio oporavak osovine
hipotalamus-hipofiza-nadbubrežna žlijezda.
Naglo obustavljanje terapije sistemskim kortikosteroidima, koja se
primjenjivala kontinuirano do tri nedjelje, prikladno je ukoliko se
smatra da neće doći do recidiva bolesti. Naglo obustavljanje doze koja
iznosi do 6 mg dnevno tokom tri nedjelje najvjerovatnije neće dovesti do
klinički značajne supresije osovine hipotalamus-hipofiza-nadbubrežna
žlijezda kod većine pacijenata. Postepeno obustavljanje terapije
sistemskim kortikosteroidima, čak i nakon ciklusa u trajanju od tri
nedjelje ili kraće, treba razmotriti kod sljedećih grupa pacijenata:
- pacijenti koji su primali ponavljane cikluse sistemskih
kortikosteroida, naročito duže od tri nedjelje;
- pacijenti koji su primili kratkotrajan ciklus tokom prve godine od
prekida dugotrajne terapije (mjesecima ili godinama);
- pacijenti kod kojih su razlozi za adrenokortikalnu insuficijenciju
nezavisni od terapije kortikosteroidima;
- pacijenti koji primaju doze sistemskih kortikosteroida veće od 6 mg
deksametazona dnevno;
- pacijenti koji ponavljano primaju doze uveče.
Kod pacijenata koji već primaju sistemske (oralne) kortikosteroide iz
drugih razloga (npr. pacijenti sa hroničnom opstruktivnom bolesti
pluća), ali ne zahtijevaju terapiju kiseonikom , nije potrebno prekidati
primjenu kortikosteroida.
Za vrijeme dugotrajne terapije, bilo koja uporedna bolest, trauma ili
operacija će zahtijevati kratkotrajno povećanje doze; ukoliko je nakon
dugotrajne primjene prekinuta terapija kortikosteroidima, može biti
potrebno ponovno uvođenje u terapiju.
Antiinflamatorni/imunosupresivni efekti i infekcije
Supresija inflamatornog odgovora i imunološke funkcije povećava
osjetljivost pacijenta prema infekcijama kao i njihovu težinu. Klinička
slika često može biti atipična, dok teške infekcije, kao što su
septikemija i tuberkuloza, mogu biti prikrivene i dostići uznapredovali
stadijum prije nego što budu prepoznate.
Odgovarajuća antimikrobna terapija se mora primjenjivati istovremeno sa
kortikosteroidima kod pacijenata koji imaju tuberkulozu i virusne ili
gljivične infekcije oka.
Poseban problem predstavlja varičela (ovčije boginje), s obzirom na to
da ovo inače bezopasno oboljenje može biti fatalno kod imunosuprimiranih
bolesnika.
Pacijente (ili roditelje djece) bez pouzdane anamneze o varičeli treba
posavjetovati da izbjegavaju blizak kontakt sa osobama koje boluju od
varičele ili herpes zostera, ili ukoliko budu izloženi infekciji da se
jave odmah ljekaru. Pasivna imunizacija varičela/zoster imunoglobulinima
(VZIG) potrebna je kod izloženih neimunizovanih pacijenata koji primaju
sistemske kortikosteroide ili koji su ih primali prethodna tri mjeseca;
imunoglobuline treba primijeniti u periodu do 10 dana od izlaganja
varičeli. Ukoliko je dijagnoza varičele potvrđena, bolest zahtijeva
pregled ljekara specijaliste i urgentno liječenje. Primjenu
kortikosteroida ne treba prekinuti, a dozu treba često i povećati.
Morbili
Pacijente treba posavjetovati da izbjegavaju blizak kontakt sa osobama
koje boluju od morbila (male boginje) i da se jave odmah ljekaru ukoliko
budu izloženi infekciji; može biti potrebna profilaksa intramuskularnom
primjenom imunoglobulina.
Primjena živih vakcina se ne preporučuje osobama sa oštećenim
imunitetom. Odgovor antitijela na druge vakcine može biti umanjen.
Posebna upozorenja
Poseban oprez i učestalo praćenje je neophodno u slučaju primjene
sistemskih kortikosteroida kod pacijenata sa nekim od sljedećih stanja:
a) osteoporoza (žene u postmenopauzi su u posebnom riziku);
b) hipertenzija ili kongestivna srčana insuficijencija;
c) postojanje ili ranija istorija teških afektivnih poremećaja (posebno
prethodne steroidne psihoze);
d) Diabetes mellitus (ili porodična istorija dijabetesa);
e) tuberkuloza u anamnezi, s obzirom da glukokortikoidi mogu indukovati
reaktivaciju;
f) glaukom (ili porodična istorija glaukoma);
g) prethodna miopatija indukovana kortikosteroidima;
h) insuficijencija jetre;
i) insuficijencija bubrega;
j) epilepsija;
k) gastrointestinalna ulceracija;
l) migrena;
m) neke parazitske infestacije kod određenih amebijaza;
n) nepotpuni staturalni rast, jer dugotrajna primjena glukokortikoida
može ubrzati zatvaranje epifiza;
o) Kušingov sindrom.
U terapiji stanja kao što su tendinitis ili tenosinovitis voditi računa
da se lijek injektuje u prostor između tetive i tetivne ovojnice, s
obzirom da su prijavljivani slučajevi rupture tetive.
Primjena kod djece
Kortikosteroidi prouzrokuju dozno-zavisno usporavanje rasta kod
odojčadi, djece i adolescenata, koje može biti ireverzibilno.
Deksametazon se u neodobrenim indikacijama koristio za liječenje i
prevenciju hronične plućne bolesti kod prijevremeno rođene dece.
Rezultati kliničkih studija su pokazali kratkoročnu korist u smislu
potrebe za mehaničkom ventilacijom, ali ne i dugoročnu korist u smislu
skraćenja vremena do postizanja oporavka, smanjenje incidence hronične
plućne bolesti ili mortaliteta. Rezultati novijih studija ukazuju na
povezanost primjene deksametazona kod prijevremeno rođene djece i
razvoja cerebralne paralize. Imajući u vidu ovaj mogući problem
bezbjednosti lijeka, procjenu rizika i koristi treba vršiti za svakog
pacijenta pojedinačno.
Hipertrofična kardiomiopatija
Nakon sistemske primjene kortikosteroida, uključujući i deksametazon,
kod prijevremeno rođene djece prijavljeni su slučajevi hipertrofične
kardiomiopatije, koja je u većini prijavljenih slučajeva bila
reverzibilna nakon prekida primjene lijeka.
Potrebno je izvršiti dijagnostičku procjenu i praćenje srčane funkcije i
razvoja kod prijevremeno rođene djece koja su na terapiji sistemskim
deksametazonom (vidjeti dio 4.8).
Primjena kod starih osoba
Česta neželjena dejstva sistemski primijenjenih kortikosteroida su
povezana sa pojavom ozbiljnijih posljedica kod starijih osoba, naročito
osteoporoze, hipertenzije, hipokalijemije, dijabetesa, osjetljivosti ka
infekcijama i stanjivanja kože. Potrebno je pažljivo kliničko praćenje
ovih pacijenata kako bi se izbjegle reakcije koje ugrožavaju život.
Ovaj lijek sadrži 0,3892 mg natrijuma po ampuli, odnosno suštinski je
bez natrijuma.
4.5. Interakcije sa drugim ljekovima i druge vrste interakcija
Rifampicin, rifabutin, efedrin, karbamazepin, fenilbutazon,
fenobarbiton, fenitoin, pirimidon i aminoglutetimid ubrzavaju
metabolizam kortikosteroida i njihov terapijski efekat može biti
smanjen.
Kortikosteroidi djeluju antagonistički na antiholinesterazu kod
pacijenata sa miastenijom gravis.
Kortikosteroidi djeluju antagonistički na hipoglikemijske ljekove
(uključujući insulin), antihipertenzive, srčane glikozide, diuretike,
dok je hipokalijemijski efekat acetazolamida, diuretika Henleove petlje,
tiazidnih diuretika i karbenoksolona pojačan.
Efekat kumarinskih antikoagulanasa može biti pojačan pri istovremenoj
primjeni sa kortikosteroidima, pa je neophodno strogo kontrolisati
vrijednost INR-a ili protrombinsko vrijeme kako bi se izbjegla spontana
krvarenja.
Kortikosteroidi povećavaju bubrežni klirens salicilata i prestanak
primjene kortikosteroida može izazvati salicilatnu intoksikaciju. Mogu
se javiti interakcije sa salicilatima kod pacijenata sa
hipoprotrombinemijom.
Istovremena primjena inhibitora CYP3A enzima, uključujući proizvode koji
sadrže kobicistat, može povećati rizik od sistemskih neželjenih
reakcija. Ne preporučuje se kombinovana primjena, sem u slučajevima kada
očekivana korist prevazilazi potencijalni rizik, kada se preporučuje
pažljivo praćenje sistemskih neželjenih reakcija kortikosteroida.
4.6. Plodnost, trudnoća i dojenje
Trudnoća
Ne prolaze svi kortikosteroidi kroz placentu u istoj mjeri. Deksametazon
lako prolazi kroz placentu.
Kortikosteroidi primijenjeni kod gravidnih životinja dovode do
abnormalnosti u toku fetalnog razvoja, uključujući rascjep nepca,
intrauterini zastoj u rastu, utiču na rast i razvoj mozga. Nema dokaza
da primjena kortikosteroida može dovesti do povećanja incidence
kongenitalnih anomalija kao što su rascjep nepca i usne kod ljudi
(vidjeti dio 5.3.) Međutim, kada se primjenjuju tokom dužeg vremenskog
perioda ili se njihova primjena ponavlja za vrijeme trudnoće,
kortikosteroidi mogu povećati rizik od pojave intrauterinog zastoja u
rastu. U slučaju kada je gravidna majka izložena kortikosteroidima kod
neonatusa se, u teorijskom smislu, može javiti hipoadrenalizam, ali se
najčešće povlači spontano nakon rođenja i rijetko je klinički značajan.
Kao i druge ljekove, kortikosteroide treba propisivati jedino kada
korist za majku i dijete prevazilazi moguće rizike. U slučajevima kada
su kortikosteroidi terapija izbora, pacijentkinje sa normalnom trudnoćom
se mogu liječiti kao negravidne pacijentkinje.
Rezultati studija su pokazali povećan rizik od neonatalne hipoglikemije
nakon prenatalne kratkotrajne primjene kortikosteroida, uključujući
deksametazon kod žena sa rizikom od prijevremenog porođaja.
Dojenje
Iako nema dostupnih podataka koji se odnose na deksametazon, za
kortikosteroide se zna da prolaze u majčino mlijeko. Odojčad majki koje
primaju visoke doze sistemskih kortikosteroida u dužem vremenskom
periodu mogu imati određen stepen adrenalne supresije.
4.7. Uticaj lijeka na sposobnost upravljanja vozilima i rukovanja
mašinama
Deksametazon ne utiče na sposobnost upravljanja motornim vozilima i
rukovanja mašinama.
4.8. Neželjena dejstva
Lokalna neželjena dejstva uključuju postinjekciono širenje i bezbolnu
destrukciju zgloba, nalik Charcot artropatiji, naročito poslije
ponovljene intraartikularne aplikacije.
Incidenca očekivanih neželjenih efekata, uključujući
hipotalamo-pituitarno-adrenalnu supresiju, je u korelaciji sa relativnom
jačinom lijeka, dozom, vremenom primjene i dužinom terapije. Prijavljeni
su slučajevi rupture tetive (vidjeti dio 4.4).
Kortikosteroidi primijenjeni u vidu lokalne injekcije takođe mogu
dovesti do pojave sistemskih efekata.
Poremećaji imunog sistema
Pojačana osjetljivost na infekcije i težina infekcije, uz supresiju
kliničkih simptoma i znakova infekcije. Oslabljen imuni odgovor i
odgovor limfnog tkiva. Oportunističke infekcije, aktivacija latentne
tuberkuloze i smanjena reakcija na vakcine i kožne testove (vidjeti dio
4.4)
Endokrinološki poremećaji
Supresija hipotalamo-pituitarno-adrenalne osovine, prijevremeno
zatvaranje epifize, supresija rasta kod odojčadi, djece i adolescenata,
neregularni menstrualni ciklusi i amenoreja. Kušingoidno lice,
hirzutizam.
Poremećaji metabolizma i ishrane
Hiperglikemija, povećanje težine, snižena tolerancija na ugljene hidrate
sa povećanom potrebom za antidijabetičnom terapijom. Negativni balans
proteina i kalcijuma. Pojačan apetit. Retencija soli i vode,
hipertenzija, gubitak kalijuma, hipokalijemijska alkaloza.
Psihijatrijski poremećaji
Prijavljivan je širok spektar psihijatrijskih reakcija uključujući
afektivne poremećaje (iritantno, euforično, depresivno, labilno
raspoloženje i suicidalne misli), psihotične reakcije (uključujući
maniju, deluzije, halucinacije i pogoršanje šizofrenije), poremećaje
ponašanja, iritabilnost, anksioznost, poremećaje spavanja, kao i
kognitivne disfunkcije, uključujući konfuziju i amneziju. Reakcije su
česte i mogu se javiti i kod odraslih i kod djece. Kod odraslih se
učestalost teških reakcija procjenjuje na oko 5-6%. Psihološki efekti su
prijavljeni nakon obustave terapije kortikosteroidima, ali su nepoznate
učestalosti.
Može se javiti povišen intrakranijalni pritisak sa edemom papile kod
djece (pseudotumor cerebri), najčešće nakon obustave terapije.
Pogoršanje epilepsije. Psihološka zavisnost.
Poremećaji oka
Povišen intraokularni pritisak, glaukom, edem papile, posteriorna
subkapsularna katarakta, istanjenje kornee ili sklere, egzacerbacija
oftalmoloških virusnih i gljivičnih oboljenja.
Nepoznato (učestalost ne može procijeniti na osnovu raspoloživih
podataka):
Horioretinopatija
Gastrointestinalni poremećaji
Dispepsija, peptički ulkus sa perforacijom i krvarenjem, akutni
pankreatitis, kandidijaza, mučnina.
Poremećaji mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva
Osteoporoza, vertebralne i frakture dugih kostiju, avaskularna
osteonekroza, rupture tetiva.
Proksimalna miopatija.
Poremećaji kože i potkožnog tkiva
Usporeno zarastanje rana, atrofija kože, pojava modrica,
teleangiektazije, strije, pojačano znojenje i akne.
Opšti poremećaji i reakcije na mjestu primjene
Prijavljeni su slučajevi hipersenzitivne reakcije uključujući i
anafilaksu. Leukocitoza. Tromboembolija.
Prolazni osjećaj pečenja ili peckanja u predjelu perineuma nakon i.v.
injekcije visokih doza kortikosteroid fosfata.
Simptomi i znaci obustave terapije
Previše brzo snižavanje doze kortikosteroida nakon dugotrajne terapije
može dovesti do akutne adrenalne insuficijencije, hipotenzije i smrti
(vidjeti dio 4.4).
Moguća je pojava "sindroma obustave lijeka" koji obuhvata groznicu,
mialgiju, artralgiju, rinitis, konjunktivitis, bolne kožne noduluse koji
svrbe i gubitak težine.
Srčani poremećaji
Nepoznata učestalost: Hipertrofična kardiomiopatija kod prijevremeno
rođene djece (vidjeti dio 4.4)
Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva
Prijavljivanje neželjenih dejstava nakon dobijanja dozvole je od velikog
značaja jer obezbjeđuje kontinuirano praćenje odnosa korist/rizik
primjene lijeka. Zdravstveni radnici treba da prijave svaku sumnju na
neželjeno dejstvo ovog lijeka Institutu za ljekove i medicinska sredstva
(CInMED):
Institut za ljekove i medicinska sredstva
Odjeljenje za farmakovigilancu
Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81000 Podgorica
tel: +382 (0) 20 310 280
fax: +382 (0) 20 310 581
www.cinmed.me
nezeljenadejstva@cinmed.me
putem IS zdravstvene zaštite
4.9. Predoziranje
Teško je odrediti prekomjernu dozu kortikosteroida s obzirom da su
terapijske doze različite i zavise od indikacija i potreba pacijenata.
Visoke i.v. doze kortikosteroida date kao pulsna terapija u urgentnim
stanjima su relativno bezbjedne i ne očekuju se štetni efekti.
Izraženi neželjeni efekti se mogu javiti zbog prekomjerne primjene
kortikosteroida. Ukoliko je neophodno, terapija bi trebalo da bude
simptomatska i suportivna.
5. FARMAKOLOŠKI PODACI
5.1. Farmakodinamski podaci
Farmakoterapijska grupa: Kortikosteroidi za sistemsku primjenu,
monokomponentni.
Glukokortikoidi
ATC kod: H02AB02
Deksametazon je sintetički adrenokortikoid sa približno 7 puta
potentnijim antiinflamatornim efektom od prednizolona i 30 puta
potentnijim od hidrokortizona. Adrenokortikoidi djeluju na HPA osovinu
(hipotalamus-hipofiza-nadbubrežna žlijezda) preko specifičnih receptora
na plazma membrani. U drugim tkivima adrenokortikoidi difunduju kroz
ćelijsku membranu i formiraju komplekse sa specifičnim citoplazmatičnim
receptorima koji ulaze u ćelijsko jedro i stimulišu sintezu proteina.
Adrenokortikoidi ispoljavaju antialergijsko, antitoksično, antišok,
antipiretičko i imunosupresivno dejstvo. Mineralokortikoidna aktivnost
deksametazona je minimalna, pa ne dovodi do retencije natrijuma i vode.
Studija RECOVERY (Randomised Evaluation of COVid-19 thERapY)¹ je studija
koju su inicirali istraživači, individualno randomizovana, kontrolisana,
otvorena studija dizajnirana kao studija sa adaptivnom platformom (APT),
koja je sprovedena sa ciljem da ispita efekat potencijalnih terapijskih
režima kod hospitalizovanih pacijenata sa COVID-19.
Studija je sprovedena u 176 bolnica u Velikoj Britaniji.
U studiju je uključeno 6425 pacijenata koji su randomizovani u grupu
koja je primala deksametazon (2104 pacijenta) i grupu koja je primala
samo standardnu terapiju (4321 pacijent). 89% pacijenata je imalo
laboratorijski potvrđenu SARS-COV-2 infekciju.
Pri randomizaciji, 16% pacijenata je bilo na invazivnoj mehaničkoj
ventilaciji ili ekstrakorporalnoj membranskoj oksigenaciji, 60% je
primalo samo kiseonik (sa ili bez neinvazivne ventilacije) dok 24%
pacijenata nije primalo kiseonik.
Prosječna starost pacijenata je bila 66.1+/-15.7 godina. 36% pacijenata
su bile žene. 24% pacijenata je imalo dijabetes, 27% srčano oboljenje, a
21% hronično plućno oboljenje.
Primarni parametar praćenja
Mortalitet nakon 28 dana je bio značajno niži u grupi pacijenata koja je
primala deksametazon u odnosu na grupu koja je primala standardnu
terapiju. Smrtni ishod zabilježen je kod 482 od 2104 pacijenata (22,9%)
u grupi koja je primala deksametazon, odnosno 1110 od 4321 (25,7%) u
grupi koja je primala samo standardnu terapiju (RR, 0.83; 95% interval
pouzdanosti [CI], 0.75 do 0.93; p<0.001).
U grupi koja je primala deksametazon, učestalost smrtnog ishoda je bila
niža u odnosu na grupu koja je primala standardnu terapiju, kod
pacijenata koji su bili na invazivnoj mehaničkoj ventilaciji (29.3%
naspram 41.4%; RR, 0.64; 95% CI, 0.51 do 0.81), kao i kod pacijenata
koji su bili na neinvazivnoj oksigenoterapiji (23.3% naspram 26.2%; RR,
0.82; 95% CI, 0.72 do 0.94).
Nije zabilježen jasan efekat deksametazona kod pacijenata koji u momentu
randomizacije nijesu bili na oksigenoterapiji (17.8% naspram 14.0%; RR,
1.19; 95% CI, 0.91 do 1.55).
Sekundarni parametri praćenja
Pacijenti iz grupe koja je primala deksametazon su u prosjeku kraće bili
hospitalizovani u odnosu na grupu koja je primala standardnu terapiju
(medijana 12 dana naspram 13 dana) i imali su veću vjerovatnoću da u
toku 28 dana budu otpušteni iz bolnice (RR, 1.10; 95% CI, 1.03 do 1.17).
U skladu sa primarnim parametrom praćenja, najizraženiji efekat je bio
kod pacijenata koji su bili na invazivnoj mehaničkoj ventilaciji (RR
1.48; 95% CI 1.16, 1.90), potom kod pacijenata koji su bili na
neinvazivnoj oksigenoterapiji (RR, 1.15 ;95% CI 1.06-1.24), dok kod
pacijenata koji u trenutku randomizacije nijesu primali kiseonik nije
zabilježen pozitivan efekat (RR, 0.96 ; 95% CI 0.85-1.08).
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Parametar | Deksametazon | Standardna | Odnos Rizika |
| praćenja | | terapija | |
| | (N=2104) | | (95% CI)* |
| | | (N=4321) | |
+=================+:==================:+:==================:+:==================:+
| | br./ukupan br pacijenata (%) |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Primarni | | | |
| parametar | | | |
| praćenja | | | |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Mortalitet | 482/2104 (22,9) | 1110/4321 (25,7) | 0,83 (0,75-0,93) |
| nakon 28 dana | | | |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Sekundarni | | | |
| parametar | | | |
| praćenja | | | |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Otpust iz | 1413/2104 (67,2) | 2745/4321 (63,5) | 1,10 (1,03-1,17) |
| bolnice u toku | | | |
| 28 dana | | | |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Invazivna | 456/1780 (25,6) | 994/3638 (27,3) | 0,92 (0,84-1,01) |
| mehanička | | | |
| ventilacija ili | | | |
| smrt † | | | |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Invazivna | 102/1780 (5,7) | 285/3638 (7,8) | 0,77 (0,62-0,95) |
| mehanička | | | |
| ventilacija | | | |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Smrt | 387/1780 (21,7) | 827/3638 (22,7) | 0,93 (0,84-1,03) |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
* Odnos rizika je prilagođen prema godinama života, u odnosu na primarni
parametar praćenja – mortalitet nakon 28 dana i otpust iz bolnice. Odnos
rizika je takođe prilagođen prema godinama života u odnosu na parametar
praćenja – mehanička ventilacija ili smrt, i subkomponente.
† iz ove kategorije su isključeni oni pacijenti koji su u momentu
randomizacije već bili na invazivnoj mehaničkoj ventilaciji
Bezbjednost
Zabilježena su 4 ozbiljna neželjena događaja (engl. serious adverse
events, SAE) povezana sa ispitivanom terapijom: dva neželjena događaja
su bila hipoglikemija, jedan je bio steroidima indukovana psihoza, a
jedan ozbiljan neželjeni događaj je bilo krvarenje iz gornjih djelova
GIT. Svi neželjeni događaji su riješeni.
Analiza podgrupa
Uticaj deksametazona na mortalitet nakon 28 dana, prema godinama života
i oksigenoterapiji u momentu randomizacije²
[]
Samo kiseonik χ12 = 2,54; p=0,11
Bez kiseonika χ12 = 0,70; p=0,40
Svi
učesnici
Uticaj deksametazona na mortalitet nakon 28 dana, prema respiratornoj
podršci u momentu randomizacije i bilo kojem hroničnom oboljenju u
anamnezi³
[]
Prethodna oboljenja
Bez prethodnih oboljenja
Samo kiseonik χ12 = 2,05; p=0,15
Prethodna oboljenja
Bez prethodnih oboljenja
Bez kiseonika χ12 = 0,08; p=0,78
Prethodna oboljenja
Bez prethodnih oboljenja
Svi učesnici
¹ www.recoverytrial.net
^(2, 3) (izvor: Horby P. et al., 2020;
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.06.22.20137273v1; doi:
https://doi.org/10.1101/2020.06.22.20137273)
5.2. Farmakokinetički podaci
Poslije injekcione primjene, deksametazon natrijum fosfat brzo
hidrolizuje u deksametazon. Nakon i.v. primjene deksametazona u dozi od
20 mg, maksimalna koncentracija u plazmi se postiže za 5 minuta.
Deksametazon se vezuje (do 77%) za proteine plazme, uglavnom albumin. U
velikoj mjeri se iz plazme preuzima u jetru, bubreg i adrenalne
žlijezde. Metabolizam u jetri je spor, a ekskretuje se većim dijelom
urinom, uglavnom kao nekonjugovani steroid. Poluvrijeme eliminacije
iznosi 3,5 do 4,5 sata, ali s obzirom da se efekat steroida zadržava
mnogo duže od efektivne koncentracije u plazmi, poluvrijeme eliminacije
je malo relevantno, pa se kao adekvatan parametar koristi biološko
poluvrijeme. Biološko poluvrijeme eliminacije deksametazona je 36 do 54
sata, te je deksametazon posebno pogodan za primjenu u stanjima koja
zahtijevaju kontinuirani efekat kortikosteroida.
5.3. Pretklinički podaci o bezbjednosti lijeka
U studijama na životinjama, rascjep nepca je zapažen kod pacova, miševa,
hrčaka, kunića, pasa i primata; nije kod konja i ovaca. U nekim
slučajevima ovakva odstupanja su se javljala u kombinaciji sa defektima
centralnog nervnog sistema i srca. Nakon izlaganja kortikosteroidima,
kod primata su primijećeni efekti na mozak. Pored toga, intrauterini
rast može biti odložen. Svi ovi efekti su se javljali pri primjeni
visokih doza.
6. FARMACEUTSKI PODACI
6.1. Lista pomoćnih supstanci (ekscipijenasa)
Natrijum dihidrogenfosfat dihidrat;
Dinatrijum fosfat dihidrat;
Dinatrijum edetat;
Glicerol;
Natrijum hidroksid;
Fosforna kiselina, koncentrovana;
Voda za injekcije.
6.2. Inkompatibilnosti
Ovaj lijek se ne smije miješati sa drugim ljekovima, osim sa onim koji
su navedeni u dijelu 6.6.
Deksametazon natrijum fosfat je fizički inkompatibilan sa
daunorubicinom, doksorubicinom, vankomicinom i ne smije se miješati sa
rastvorima koji sadrže ove ljekove. Takođe je inkompatibilan sa
doksapram hidrohloridom i glikopirolatom u špricu.
6.3. Rok upotrebe
3 godine.
Rok upotrebe lijeka nakon prvog otvaranja/razblaženja: upotrijebiti
odmah.
6.4. Posebne mjere opreza pri čuvanju lijeka
Čuvati na temperaturi do 25^(°)C, u originalnom pakovanju, radi zaštite
od svjetlosti.
6.5. Vrsta i sadržaj pakovanja
Unutrašnje pakovanje lijeka je ampula od bezbojnog, neutralnog stakla
hidrolitičke otpornosti tip I sa bijelim keramičkim prstenom za prelom,
koja sadrži 1 ml rastvora za injekciju.
Spoljašnje pakovanje lijeka je složiva kartonska kutija u kojoj se
nalazi 5 PVC blistera sa po 5 ampula (ukupno 25 ampula) i Uputstvo za
lijek.
6.6. Posebne mjere opreza pri odlaganju materijala koji treba odbaciti
nakon primjene lijeka (i druga uputstva za rukovanje lijekom)
Upotreba sa infuzionim rastvorima
Dexason, rastvor za injekciju može da se razblaži nekim od sljedećih
infuzionih rastvora:
Natrijum hlorid 0,9%
Glukoza 5%
Invertni šećer 10%
Sorbitol 5%
Ringerov rastvor
Ringerov laktat
Dekstran 40 10%w/v
Upotrebom ovih infuzionih rastvora, Dexason, rastvor za injekciju,
takođe se može ubrizgati u infuzionu liniju bez izazivanje precipitacije
sastojaka. Direktno ubrizgavanje u infuzionu liniju je takođe moguće sa
manitolom 10%.
Samo za jednokratnu upotrebu.
Svu neiskorišćenu količinu lijeka ili otpadnog materijala nakon njegove
upotrebe treba ukloniti, u skladu sa važećim propisima.
7. NOSILAC DOZVOLE
GLK pharma d.o.o. Podgorica,
Svetozara Markovića 46, 81000 Podgorica, Crna Gora
8. BROJ DOZVOLE ZA STAVLJANJE LIJEKA U PROMET
2030/25/371 – 5197
9. DATUM PRVE DOZVOLE/OBNOVE DOZVOLE ZA STAVLJANJE LIJEKA U PROMET
Datum prve dozvole: 06.03.2015. godine
Datum posljednje obnove dozvole: 27.01.2025. godine
10. DATUM REVIZIJE TEKSTA
Januar, 2025. godine
1. NAZIV LIJEKA
Dexason, 4 mg/ml, rastvor za injekciju
INN: deksametazon
2. KVALITATIVNI I KVANTITATIVNI SASTAV
1 ml rastvora za injekciju sadrži 4 mg deksametazon fosfata (u obliku
deksametazon natrijum fosfata).
Za spisak svih ekscipijenasa, pogledati dio 6.1.
3. FARMACEUTSKI OBLIK
Rastvor za injekciju.
Bistar, bezbojan rastvor za injekciju.
4. KLINIČKI PODACI
4.1. Terapijske indikacije
Deksametazon je indikovan za liječenje različitih oboljenja kod kojih se
kortikosteroidi daju u vidu injekcije za lokalnu i sistemsku primjenu, i
u svim akutnim stanjima u kojima intravenski primijenjeni
kortikosteroidi spasavaju život.
Deksametazon je indikovan za liječenje COVID-19 kod odraslih pacijenata
i adolescenata (uzrasta 12 godina i starijih, sa tjelesnom masom od
najmanje 40 kg) kod kojih je neophodna terapija kiseonikom.
4.2. Doziranje i način primjene
Doziranje
Uopšteno govoreći, primijenjene doze kortikosteroida zavise od težine
bolesti i odgovora pacijenta na terapiju. Pod određenim okolnostima,
npr. u slučaju stresa, može biti potrebno dodatno prilagođavanje doze.
Ukoliko se željeni terapijski odgovor ne javi u toku prvih nekoliko
dana, obustaviti primjenu kortikosteroida.
Odrasli i stariji pacijenti
Od momenta kada je bolest pod kontrolom, dozu treba redukovati ili
postepeno smanjivati do najnižeg odgovarajućeg nivoa uz stalni
medicinski nadzor pacijenta (vidjeti dio 4.4).
U akutnim stanjima kada je pacijent životno ugrožen (npr. anafilaksa,
akutna teška astma) može biti potrebna primjena značajno viših doza.
Moždani edem (odrasli): početna doza 8-16 mg i.v. nakon čega se prelazi
na 5 mg i.v. ili i.m. na svakih 6 sati, dok se ne postigne
zadovoljavajući terapijski odgovor. U slučajevima operativnih zahvata na
mozgu, ovako visoke doze mogu biti neophodne tokom nekoliko dana nakon
operacije. Nakon toga, doze se postepeno smanjuju. Povećanje
intrakranijalnog pritiska, koje je posljedica postojanja tumora mozga
može se smanjiti kontinuiranom primjenom kortikosteroida.
Za lokalnu primjenu preporučuju se sljedeće doze:
+:-------------------------------+:------------------------------------+
| • intraartikularno: | 1,6 - 3 mg veliki zglobovi |
| | |
| | 0,6 - 0,8 mg mali zglobovi |
+--------------------------------+-------------------------------------+
| • intraburzalno: | 1,6-3 mg |
+--------------------------------+-------------------------------------+
| • u tetivnu ovojnicu: | 0,3-0,8mg |
+--------------------------------+-------------------------------------+
Učestalost primjene ovih injekcija može varirati od svakih 3-5 dana do svake 2-3 nedjelje.
Lokalna primjena u rektum (ukapavanjem) u slučaju ulceroznog kolitisa: 4 mg razblaženo u 120 ml fiziološkog rastvora.
Preporučene doze za djecu
Dnevne potrebe su različite i mogu se mijenjati u zavisnosti od
individualnih potreba djeteta. Uobičajene doze su 0,2 mg/kg do 0,4 mg/kg
tjelesne mase.
Za liječenje Covid-19
Odrasli pacijenti: 6 mg intravenski, jednom dnevno, u trajanju do 10
dana.
Pedijatrijski pacijenti (adolescenti 12 godina i stariji): preporučena
doza je 6 mg intravenski, jednom dnevno u trajanju do 10 dana.
Dužina primjene zavisi od kliničkog odgovora i individualnih potreba
pacijenta.
Stariji pacijenti, pacijenti sa oštećenjem funkcije jetre ili bubrega:
Nije potrebno prilagođavanje doze.
1 ml Dexason rastvora za injekciju sadrži 4 mg deksametazon fosfata, što
odgovara 3,32 mg deksametazona.
Sve preporučene doze su izražene u mg deksametazona.
Način primjene
Deksametazon injekcije se mogu primjenjivati intravenski, subkutano,
intramuskularno, kao lokalna injekcija ili rektalnim putem
(ukapavanjem). Za primjenu u obliku intravenske infuzije pogledati dio u
kome je opisana kompatibilnost sa infuzionim rastvorima. Pri
intravenskoj primjeni, visoke koncentracije lijeka u plazmi se postižu
brzo.
Brza intravenska injekcija velikih doza glukokortikoida može ponekad
prouzrokovati kardiovaskularni kolaps; zbog toga je potrebno injekciju
dati sporo tokom nekoliko minuta.
Intraartikularne injekcije treba primjenjivati u strogo aseptičnim
uslovima.
4.3. Kontraindikacije
Sistemske infekcije osim ukoliko se primjenjuje specifična
antiinfektivna terapija.
Alergija na deksametazon ili pomoćne supstance u sastavu lijeka.
Lokalna injekcija kortikosteroida kontraindikovana je u slučaju
bakterijemije i sistemske gljivične infekcije, nestabilnih zglobova,
infekcije injektibilnog mjesta, npr. septični artritis kao posljedica
gonoreje ili tuberkuloze.
4.4. Posebna upozorenja i mjere opreza pri upotrebi lijeka
Nakon postmarketinškog istraživanja veoma rijetko je prijavljen sindrom
lize tumora (tumor lysis syndrome-TLS) kod pacijenata sa hematološkim
malignitetom nakon upotrebe samo deksametazona ili deksametazona u
kombinaciji sa drugim hemoterapijskim agensima. Pacijente koji su pod
velikim rizikom od dobijanja sindroma lize tumora (TLS) (kao što su
pacijenti sa visokim stepenom proliferacije tumora, visokim tumorskim
opterećenjem i senzitivnošću na citotoksične ljekove) treba pažljivo
pratiti i preduzeti odgovarajuće mjere.
Pacijente ili roditelje/staratelje treba upozoriti na moguću pojavu
teških psihijatrijskih neželjenih dejstava u slučaju sistemske primjene
kortikosteroida (vidjeti dio 4.8). Ovi simptomi se tipično javljaju u
okviru prvih nekoliko dana ili nedjelja od početka terapije. Rizik može
biti veći pri sistemskoj primjeni / primjeni viših doza kortikosteroida
(vidjeti i dio 4.5 farmakokinetske interakcije koje mogu povećati rizik
od pojave neželjenih reakcija), iako se na osnovu doze lijeka ne može
uvijek predvidjeti početak, težina i dužina trajanja reakcije. Najveći
broj neželjenih reakcija se povlači ili nakon redukcije doze ili
obustavljanja terapije, iako je nekada neophodno da se primijene
specifične mjere. Treba posavjetovati pacijente/staratelje da potraže
medicinski savjet ukoliko se razviju zabrinjavajući psihološki simptomi,
posebno u slučaju sumnje na pojavu depresivnog raspoloženja ili
suicidalnih ideja. Pacijente/roditelje tj. staratelje treba upozoriti na
moguće psihijatrijske poremećaje koji se mogu javiti ili za vrijeme ili
odmah nakon obustave sistemske primjene kortikosteroida, iako se ove
reakcije ne prijavljuju često.
Poseban oprez je neophodan u slučaju primjene sistemskih kortikosteroida
kod pacijenata sa postojećim ili ranijim teškim afektivnim poremećajem
(ili ukoliko ovakav poremećaj postoji kod bliskih rođaka prvog stepena).
Ovo uključuje depresiju, manično-depresivne poremećaje i raniju
steroidnu psihozu.
Pojava neželjenih efekata se može smanjiti korišćenjem najniže efektivne
doze tokom najkraćeg vremenskog perioda i primjenom ukupne dnevne doze
kao pojedinačne jutarnje doze, ili kao pojedinačne jutarnje doze svaki
drugi dan, kad god je to moguće. Neophodan je učestali nadzor pacijenta
kako bi se na adekvatan način titrirala doza u odnosu na aktivnost
bolesti.
Nakon parenteralne primjene kortikosteroida povremeno su se javljale
ozbiljne anafilaktoidne reakcije, kao što su edem glotisa, urtikarija i
bronhospazam, posebno kod pacijenata koji u istoriji bolesti navode
alergije. Ukoliko se ovakve anafilaktoidne reakcije jave preporučuje se
primjena sljedećih mjera: odmah spora i.v. injekcija adrenalina 0,1 -
0,5 ml (rastvor 1:1000, 0,1-0,5 mg adrenalina zavisno od tjelesne mase),
i.v. primjena aminofilina i ukoliko je neophodno, vještačka ventilacija.
Kortikosteroidi se ne smiju koristiti u slučaju povrede glave ili
moždanog udara, jer nije dokazano da imaju pozitivan efekat, čak može
biti i štetan.
Rezultati randomizovane, placebo kontrolisane studije ukazuju na
povećani mortalitet ukoliko se terapija metilprednizolonom započne više
od dvije nedjelje nakon pojave akutnog respiratornog distres sindroma
(ARDS). Stoga je neophodno terapiju akutnog respiratornog distres
sindroma započeti unutar prve dvije nedjelje od pojave ovog sindroma
(vidjeti dio 4.2).
Prijevremeno rođena djeca
Dostupni podaci ukazuju na mogućnost nastanka dugoročnih
nervno-razvojnih neželjenih efekata kod prijevremeno rođene djece sa
hroničnim oboljenjem pluća. Podaci se odnose na ranu primjenu lijeka (<
96 sati), sa početnim dozama od 0,25 mg/kg, dva puta dnevno.
Obustava terapije deksametazonom
Atrofija adrenalne kore se razvija tokom prolongirane primjene
kortikosteroida i može trajati godinama nakon prekida terapije. Obustava
kortikosteroida nakon duže primjene mora biti postepena kako bi se
izbjegla pojava akutne adrenalne insuficijencije. Terapiju obustavljati
tokom nekoliko nedjelja ili mjeseci u zavisnosti od doze i dužine
liječenja.
Kod pacijenata koji su primali veće doze sistemskih kortikosteroida od
fizioloških (približno 1 mg deksametazona) duže od tri nedjelje,
obustavljanje terapije ne treba da bude naglo. Postupak redukovanja doze
najviše zavisi od toga da li je oboljenje podložno relapsu tokom
snižavanja doze sistemskih kortikosteroida. Može biti neophodna klinička
procjena aktivnosti oboljenja tokom obustavljanja terapije. Ukoliko
oboljenje ne pokazuje sklonost ka recidivu pri obustavljanju terapije
kortikosteroidima, ali ipak postoji neizvjesnost u vezi sa supresijom
osovine hipotalamus-hipofiza-nadbubrežna žlijezda, doza sistemskih
kortikosteroida se može brzo sniziti do fizioloških doza. Kada se
postigne dnevna doza od 1 mg deksametazona, snižavanje doze treba
sprovoditi sporije da bi se omogućio oporavak osovine
hipotalamus-hipofiza-nadbubrežna žlijezda.
Naglo obustavljanje terapije sistemskim kortikosteroidima, koja se
primjenjivala kontinuirano do tri nedjelje, prikladno je ukoliko se
smatra da neće doći do recidiva bolesti. Naglo obustavljanje doze koja
iznosi do 6 mg dnevno tokom tri nedjelje najvjerovatnije neće dovesti do
klinički značajne supresije osovine hipotalamus-hipofiza-nadbubrežna
žlijezda kod većine pacijenata. Postepeno obustavljanje terapije
sistemskim kortikosteroidima, čak i nakon ciklusa u trajanju od tri
nedjelje ili kraće, treba razmotriti kod sljedećih grupa pacijenata:
- pacijenti koji su primali ponavljane cikluse sistemskih
kortikosteroida, naročito duže od tri nedjelje;
- pacijenti koji su primili kratkotrajan ciklus tokom prve godine od
prekida dugotrajne terapije (mjesecima ili godinama);
- pacijenti kod kojih su razlozi za adrenokortikalnu insuficijenciju
nezavisni od terapije kortikosteroidima;
- pacijenti koji primaju doze sistemskih kortikosteroida veće od 6 mg
deksametazona dnevno;
- pacijenti koji ponavljano primaju doze uveče.
Kod pacijenata koji već primaju sistemske (oralne) kortikosteroide iz
drugih razloga (npr. pacijenti sa hroničnom opstruktivnom bolesti
pluća), ali ne zahtijevaju terapiju kiseonikom , nije potrebno prekidati
primjenu kortikosteroida.
Za vrijeme dugotrajne terapije, bilo koja uporedna bolest, trauma ili
operacija će zahtijevati kratkotrajno povećanje doze; ukoliko je nakon
dugotrajne primjene prekinuta terapija kortikosteroidima, može biti
potrebno ponovno uvođenje u terapiju.
Antiinflamatorni/imunosupresivni efekti i infekcije
Supresija inflamatornog odgovora i imunološke funkcije povećava
osjetljivost pacijenta prema infekcijama kao i njihovu težinu. Klinička
slika često može biti atipična, dok teške infekcije, kao što su
septikemija i tuberkuloza, mogu biti prikrivene i dostići uznapredovali
stadijum prije nego što budu prepoznate.
Odgovarajuća antimikrobna terapija se mora primjenjivati istovremeno sa
kortikosteroidima kod pacijenata koji imaju tuberkulozu i virusne ili
gljivične infekcije oka.
Poseban problem predstavlja varičela (ovčije boginje), s obzirom na to
da ovo inače bezopasno oboljenje može biti fatalno kod imunosuprimiranih
bolesnika.
Pacijente (ili roditelje djece) bez pouzdane anamneze o varičeli treba
posavjetovati da izbjegavaju blizak kontakt sa osobama koje boluju od
varičele ili herpes zostera, ili ukoliko budu izloženi infekciji da se
jave odmah ljekaru. Pasivna imunizacija varičela/zoster imunoglobulinima
(VZIG) potrebna je kod izloženih neimunizovanih pacijenata koji primaju
sistemske kortikosteroide ili koji su ih primali prethodna tri mjeseca;
imunoglobuline treba primijeniti u periodu do 10 dana od izlaganja
varičeli. Ukoliko je dijagnoza varičele potvrđena, bolest zahtijeva
pregled ljekara specijaliste i urgentno liječenje. Primjenu
kortikosteroida ne treba prekinuti, a dozu treba često i povećati.
Morbili
Pacijente treba posavjetovati da izbjegavaju blizak kontakt sa osobama
koje boluju od morbila (male boginje) i da se jave odmah ljekaru ukoliko
budu izloženi infekciji; može biti potrebna profilaksa intramuskularnom
primjenom imunoglobulina.
Primjena živih vakcina se ne preporučuje osobama sa oštećenim
imunitetom. Odgovor antitijela na druge vakcine može biti umanjen.
Posebna upozorenja
Poseban oprez i učestalo praćenje je neophodno u slučaju primjene
sistemskih kortikosteroida kod pacijenata sa nekim od sljedećih stanja:
a) osteoporoza (žene u postmenopauzi su u posebnom riziku);
b) hipertenzija ili kongestivna srčana insuficijencija;
c) postojanje ili ranija istorija teških afektivnih poremećaja (posebno
prethodne steroidne psihoze);
d) Diabetes mellitus (ili porodična istorija dijabetesa);
e) tuberkuloza u anamnezi, s obzirom da glukokortikoidi mogu indukovati
reaktivaciju;
f) glaukom (ili porodična istorija glaukoma);
g) prethodna miopatija indukovana kortikosteroidima;
h) insuficijencija jetre;
i) insuficijencija bubrega;
j) epilepsija;
k) gastrointestinalna ulceracija;
l) migrena;
m) neke parazitske infestacije kod određenih amebijaza;
n) nepotpuni staturalni rast, jer dugotrajna primjena glukokortikoida
može ubrzati zatvaranje epifiza;
o) Kušingov sindrom.
U terapiji stanja kao što su tendinitis ili tenosinovitis voditi računa
da se lijek injektuje u prostor između tetive i tetivne ovojnice, s
obzirom da su prijavljivani slučajevi rupture tetive.
Primjena kod djece
Kortikosteroidi prouzrokuju dozno-zavisno usporavanje rasta kod
odojčadi, djece i adolescenata, koje može biti ireverzibilno.
Deksametazon se u neodobrenim indikacijama koristio za liječenje i
prevenciju hronične plućne bolesti kod prijevremeno rođene dece.
Rezultati kliničkih studija su pokazali kratkoročnu korist u smislu
potrebe za mehaničkom ventilacijom, ali ne i dugoročnu korist u smislu
skraćenja vremena do postizanja oporavka, smanjenje incidence hronične
plućne bolesti ili mortaliteta. Rezultati novijih studija ukazuju na
povezanost primjene deksametazona kod prijevremeno rođene djece i
razvoja cerebralne paralize. Imajući u vidu ovaj mogući problem
bezbjednosti lijeka, procjenu rizika i koristi treba vršiti za svakog
pacijenta pojedinačno.
Hipertrofična kardiomiopatija
Nakon sistemske primjene kortikosteroida, uključujući i deksametazon,
kod prijevremeno rođene djece prijavljeni su slučajevi hipertrofične
kardiomiopatije, koja je u većini prijavljenih slučajeva bila
reverzibilna nakon prekida primjene lijeka.
Potrebno je izvršiti dijagnostičku procjenu i praćenje srčane funkcije i
razvoja kod prijevremeno rođene djece koja su na terapiji sistemskim
deksametazonom (vidjeti dio 4.8).
Primjena kod starih osoba
Česta neželjena dejstva sistemski primijenjenih kortikosteroida su
povezana sa pojavom ozbiljnijih posljedica kod starijih osoba, naročito
osteoporoze, hipertenzije, hipokalijemije, dijabetesa, osjetljivosti ka
infekcijama i stanjivanja kože. Potrebno je pažljivo kliničko praćenje
ovih pacijenata kako bi se izbjegle reakcije koje ugrožavaju život.
Ovaj lijek sadrži 0,3892 mg natrijuma po ampuli, odnosno suštinski je
bez natrijuma.
4.5. Interakcije sa drugim ljekovima i druge vrste interakcija
Rifampicin, rifabutin, efedrin, karbamazepin, fenilbutazon,
fenobarbiton, fenitoin, pirimidon i aminoglutetimid ubrzavaju
metabolizam kortikosteroida i njihov terapijski efekat može biti
smanjen.
Kortikosteroidi djeluju antagonistički na antiholinesterazu kod
pacijenata sa miastenijom gravis.
Kortikosteroidi djeluju antagonistički na hipoglikemijske ljekove
(uključujući insulin), antihipertenzive, srčane glikozide, diuretike,
dok je hipokalijemijski efekat acetazolamida, diuretika Henleove petlje,
tiazidnih diuretika i karbenoksolona pojačan.
Efekat kumarinskih antikoagulanasa može biti pojačan pri istovremenoj
primjeni sa kortikosteroidima, pa je neophodno strogo kontrolisati
vrijednost INR-a ili protrombinsko vrijeme kako bi se izbjegla spontana
krvarenja.
Kortikosteroidi povećavaju bubrežni klirens salicilata i prestanak
primjene kortikosteroida može izazvati salicilatnu intoksikaciju. Mogu
se javiti interakcije sa salicilatima kod pacijenata sa
hipoprotrombinemijom.
Istovremena primjena inhibitora CYP3A enzima, uključujući proizvode koji
sadrže kobicistat, može povećati rizik od sistemskih neželjenih
reakcija. Ne preporučuje se kombinovana primjena, sem u slučajevima kada
očekivana korist prevazilazi potencijalni rizik, kada se preporučuje
pažljivo praćenje sistemskih neželjenih reakcija kortikosteroida.
4.6. Plodnost, trudnoća i dojenje
Trudnoća
Ne prolaze svi kortikosteroidi kroz placentu u istoj mjeri. Deksametazon
lako prolazi kroz placentu.
Kortikosteroidi primijenjeni kod gravidnih životinja dovode do
abnormalnosti u toku fetalnog razvoja, uključujući rascjep nepca,
intrauterini zastoj u rastu, utiču na rast i razvoj mozga. Nema dokaza
da primjena kortikosteroida može dovesti do povećanja incidence
kongenitalnih anomalija kao što su rascjep nepca i usne kod ljudi
(vidjeti dio 5.3.) Međutim, kada se primjenjuju tokom dužeg vremenskog
perioda ili se njihova primjena ponavlja za vrijeme trudnoće,
kortikosteroidi mogu povećati rizik od pojave intrauterinog zastoja u
rastu. U slučaju kada je gravidna majka izložena kortikosteroidima kod
neonatusa se, u teorijskom smislu, može javiti hipoadrenalizam, ali se
najčešće povlači spontano nakon rođenja i rijetko je klinički značajan.
Kao i druge ljekove, kortikosteroide treba propisivati jedino kada
korist za majku i dijete prevazilazi moguće rizike. U slučajevima kada
su kortikosteroidi terapija izbora, pacijentkinje sa normalnom trudnoćom
se mogu liječiti kao negravidne pacijentkinje.
Rezultati studija su pokazali povećan rizik od neonatalne hipoglikemije
nakon prenatalne kratkotrajne primjene kortikosteroida, uključujući
deksametazon kod žena sa rizikom od prijevremenog porođaja.
Dojenje
Iako nema dostupnih podataka koji se odnose na deksametazon, za
kortikosteroide se zna da prolaze u majčino mlijeko. Odojčad majki koje
primaju visoke doze sistemskih kortikosteroida u dužem vremenskom
periodu mogu imati određen stepen adrenalne supresije.
4.7. Uticaj lijeka na sposobnost upravljanja vozilima i rukovanja
mašinama
Deksametazon ne utiče na sposobnost upravljanja motornim vozilima i
rukovanja mašinama.
4.8. Neželjena dejstva
Lokalna neželjena dejstva uključuju postinjekciono širenje i bezbolnu
destrukciju zgloba, nalik Charcot artropatiji, naročito poslije
ponovljene intraartikularne aplikacije.
Incidenca očekivanih neželjenih efekata, uključujući
hipotalamo-pituitarno-adrenalnu supresiju, je u korelaciji sa relativnom
jačinom lijeka, dozom, vremenom primjene i dužinom terapije. Prijavljeni
su slučajevi rupture tetive (vidjeti dio 4.4).
Kortikosteroidi primijenjeni u vidu lokalne injekcije takođe mogu
dovesti do pojave sistemskih efekata.
Poremećaji imunog sistema
Pojačana osjetljivost na infekcije i težina infekcije, uz supresiju
kliničkih simptoma i znakova infekcije. Oslabljen imuni odgovor i
odgovor limfnog tkiva. Oportunističke infekcije, aktivacija latentne
tuberkuloze i smanjena reakcija na vakcine i kožne testove (vidjeti dio
4.4)
Endokrinološki poremećaji
Supresija hipotalamo-pituitarno-adrenalne osovine, prijevremeno
zatvaranje epifize, supresija rasta kod odojčadi, djece i adolescenata,
neregularni menstrualni ciklusi i amenoreja. Kušingoidno lice,
hirzutizam.
Poremećaji metabolizma i ishrane
Hiperglikemija, povećanje težine, snižena tolerancija na ugljene hidrate
sa povećanom potrebom za antidijabetičnom terapijom. Negativni balans
proteina i kalcijuma. Pojačan apetit. Retencija soli i vode,
hipertenzija, gubitak kalijuma, hipokalijemijska alkaloza.
Psihijatrijski poremećaji
Prijavljivan je širok spektar psihijatrijskih reakcija uključujući
afektivne poremećaje (iritantno, euforično, depresivno, labilno
raspoloženje i suicidalne misli), psihotične reakcije (uključujući
maniju, deluzije, halucinacije i pogoršanje šizofrenije), poremećaje
ponašanja, iritabilnost, anksioznost, poremećaje spavanja, kao i
kognitivne disfunkcije, uključujući konfuziju i amneziju. Reakcije su
česte i mogu se javiti i kod odraslih i kod djece. Kod odraslih se
učestalost teških reakcija procjenjuje na oko 5-6%. Psihološki efekti su
prijavljeni nakon obustave terapije kortikosteroidima, ali su nepoznate
učestalosti.
Može se javiti povišen intrakranijalni pritisak sa edemom papile kod
djece (pseudotumor cerebri), najčešće nakon obustave terapije.
Pogoršanje epilepsije. Psihološka zavisnost.
Poremećaji oka
Povišen intraokularni pritisak, glaukom, edem papile, posteriorna
subkapsularna katarakta, istanjenje kornee ili sklere, egzacerbacija
oftalmoloških virusnih i gljivičnih oboljenja.
Nepoznato (učestalost ne može procijeniti na osnovu raspoloživih
podataka):
Horioretinopatija
Gastrointestinalni poremećaji
Dispepsija, peptički ulkus sa perforacijom i krvarenjem, akutni
pankreatitis, kandidijaza, mučnina.
Poremećaji mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva
Osteoporoza, vertebralne i frakture dugih kostiju, avaskularna
osteonekroza, rupture tetiva.
Proksimalna miopatija.
Poremećaji kože i potkožnog tkiva
Usporeno zarastanje rana, atrofija kože, pojava modrica,
teleangiektazije, strije, pojačano znojenje i akne.
Opšti poremećaji i reakcije na mjestu primjene
Prijavljeni su slučajevi hipersenzitivne reakcije uključujući i
anafilaksu. Leukocitoza. Tromboembolija.
Prolazni osjećaj pečenja ili peckanja u predjelu perineuma nakon i.v.
injekcije visokih doza kortikosteroid fosfata.
Simptomi i znaci obustave terapije
Previše brzo snižavanje doze kortikosteroida nakon dugotrajne terapije
može dovesti do akutne adrenalne insuficijencije, hipotenzije i smrti
(vidjeti dio 4.4).
Moguća je pojava "sindroma obustave lijeka" koji obuhvata groznicu,
mialgiju, artralgiju, rinitis, konjunktivitis, bolne kožne noduluse koji
svrbe i gubitak težine.
Srčani poremećaji
Nepoznata učestalost: Hipertrofična kardiomiopatija kod prijevremeno
rođene djece (vidjeti dio 4.4)
Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva
Prijavljivanje neželjenih dejstava nakon dobijanja dozvole je od velikog
značaja jer obezbjeđuje kontinuirano praćenje odnosa korist/rizik
primjene lijeka. Zdravstveni radnici treba da prijave svaku sumnju na
neželjeno dejstvo ovog lijeka Institutu za ljekove i medicinska sredstva
(CInMED):
Institut za ljekove i medicinska sredstva
Odjeljenje za farmakovigilancu
Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81000 Podgorica
tel: +382 (0) 20 310 280
fax: +382 (0) 20 310 581
www.cinmed.me
nezeljenadejstva@cinmed.me
putem IS zdravstvene zaštite
4.9. Predoziranje
Teško je odrediti prekomjernu dozu kortikosteroida s obzirom da su
terapijske doze različite i zavise od indikacija i potreba pacijenata.
Visoke i.v. doze kortikosteroida date kao pulsna terapija u urgentnim
stanjima su relativno bezbjedne i ne očekuju se štetni efekti.
Izraženi neželjeni efekti se mogu javiti zbog prekomjerne primjene
kortikosteroida. Ukoliko je neophodno, terapija bi trebalo da bude
simptomatska i suportivna.
5. FARMAKOLOŠKI PODACI
5.1. Farmakodinamski podaci
Farmakoterapijska grupa: Kortikosteroidi za sistemsku primjenu,
monokomponentni.
Glukokortikoidi
ATC kod: H02AB02
Deksametazon je sintetički adrenokortikoid sa približno 7 puta
potentnijim antiinflamatornim efektom od prednizolona i 30 puta
potentnijim od hidrokortizona. Adrenokortikoidi djeluju na HPA osovinu
(hipotalamus-hipofiza-nadbubrežna žlijezda) preko specifičnih receptora
na plazma membrani. U drugim tkivima adrenokortikoidi difunduju kroz
ćelijsku membranu i formiraju komplekse sa specifičnim citoplazmatičnim
receptorima koji ulaze u ćelijsko jedro i stimulišu sintezu proteina.
Adrenokortikoidi ispoljavaju antialergijsko, antitoksično, antišok,
antipiretičko i imunosupresivno dejstvo. Mineralokortikoidna aktivnost
deksametazona je minimalna, pa ne dovodi do retencije natrijuma i vode.
Studija RECOVERY (Randomised Evaluation of COVid-19 thERapY)¹ je studija
koju su inicirali istraživači, individualno randomizovana, kontrolisana,
otvorena studija dizajnirana kao studija sa adaptivnom platformom (APT),
koja je sprovedena sa ciljem da ispita efekat potencijalnih terapijskih
režima kod hospitalizovanih pacijenata sa COVID-19.
Studija je sprovedena u 176 bolnica u Velikoj Britaniji.
U studiju je uključeno 6425 pacijenata koji su randomizovani u grupu
koja je primala deksametazon (2104 pacijenta) i grupu koja je primala
samo standardnu terapiju (4321 pacijent). 89% pacijenata je imalo
laboratorijski potvrđenu SARS-COV-2 infekciju.
Pri randomizaciji, 16% pacijenata je bilo na invazivnoj mehaničkoj
ventilaciji ili ekstrakorporalnoj membranskoj oksigenaciji, 60% je
primalo samo kiseonik (sa ili bez neinvazivne ventilacije) dok 24%
pacijenata nije primalo kiseonik.
Prosječna starost pacijenata je bila 66.1+/-15.7 godina. 36% pacijenata
su bile žene. 24% pacijenata je imalo dijabetes, 27% srčano oboljenje, a
21% hronično plućno oboljenje.
Primarni parametar praćenja
Mortalitet nakon 28 dana je bio značajno niži u grupi pacijenata koja je
primala deksametazon u odnosu na grupu koja je primala standardnu
terapiju. Smrtni ishod zabilježen je kod 482 od 2104 pacijenata (22,9%)
u grupi koja je primala deksametazon, odnosno 1110 od 4321 (25,7%) u
grupi koja je primala samo standardnu terapiju (RR, 0.83; 95% interval
pouzdanosti [CI], 0.75 do 0.93; p<0.001).
U grupi koja je primala deksametazon, učestalost smrtnog ishoda je bila
niža u odnosu na grupu koja je primala standardnu terapiju, kod
pacijenata koji su bili na invazivnoj mehaničkoj ventilaciji (29.3%
naspram 41.4%; RR, 0.64; 95% CI, 0.51 do 0.81), kao i kod pacijenata
koji su bili na neinvazivnoj oksigenoterapiji (23.3% naspram 26.2%; RR,
0.82; 95% CI, 0.72 do 0.94).
Nije zabilježen jasan efekat deksametazona kod pacijenata koji u momentu
randomizacije nijesu bili na oksigenoterapiji (17.8% naspram 14.0%; RR,
1.19; 95% CI, 0.91 do 1.55).
Sekundarni parametri praćenja
Pacijenti iz grupe koja je primala deksametazon su u prosjeku kraće bili
hospitalizovani u odnosu na grupu koja je primala standardnu terapiju
(medijana 12 dana naspram 13 dana) i imali su veću vjerovatnoću da u
toku 28 dana budu otpušteni iz bolnice (RR, 1.10; 95% CI, 1.03 do 1.17).
U skladu sa primarnim parametrom praćenja, najizraženiji efekat je bio
kod pacijenata koji su bili na invazivnoj mehaničkoj ventilaciji (RR
1.48; 95% CI 1.16, 1.90), potom kod pacijenata koji su bili na
neinvazivnoj oksigenoterapiji (RR, 1.15 ;95% CI 1.06-1.24), dok kod
pacijenata koji u trenutku randomizacije nijesu primali kiseonik nije
zabilježen pozitivan efekat (RR, 0.96 ; 95% CI 0.85-1.08).
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Parametar | Deksametazon | Standardna | Odnos Rizika |
| praćenja | | terapija | |
| | (N=2104) | | (95% CI)* |
| | | (N=4321) | |
+=================+:==================:+:==================:+:==================:+
| | br./ukupan br pacijenata (%) |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Primarni | | | |
| parametar | | | |
| praćenja | | | |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Mortalitet | 482/2104 (22,9) | 1110/4321 (25,7) | 0,83 (0,75-0,93) |
| nakon 28 dana | | | |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Sekundarni | | | |
| parametar | | | |
| praćenja | | | |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Otpust iz | 1413/2104 (67,2) | 2745/4321 (63,5) | 1,10 (1,03-1,17) |
| bolnice u toku | | | |
| 28 dana | | | |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Invazivna | 456/1780 (25,6) | 994/3638 (27,3) | 0,92 (0,84-1,01) |
| mehanička | | | |
| ventilacija ili | | | |
| smrt † | | | |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Invazivna | 102/1780 (5,7) | 285/3638 (7,8) | 0,77 (0,62-0,95) |
| mehanička | | | |
| ventilacija | | | |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
| Smrt | 387/1780 (21,7) | 827/3638 (22,7) | 0,93 (0,84-1,03) |
+-----------------+--------------------+--------------------+--------------------+
* Odnos rizika je prilagođen prema godinama života, u odnosu na primarni
parametar praćenja – mortalitet nakon 28 dana i otpust iz bolnice. Odnos
rizika je takođe prilagođen prema godinama života u odnosu na parametar
praćenja – mehanička ventilacija ili smrt, i subkomponente.
† iz ove kategorije su isključeni oni pacijenti koji su u momentu
randomizacije već bili na invazivnoj mehaničkoj ventilaciji
Bezbjednost
Zabilježena su 4 ozbiljna neželjena događaja (engl. serious adverse
events, SAE) povezana sa ispitivanom terapijom: dva neželjena događaja
su bila hipoglikemija, jedan je bio steroidima indukovana psihoza, a
jedan ozbiljan neželjeni događaj je bilo krvarenje iz gornjih djelova
GIT. Svi neželjeni događaji su riješeni.
Analiza podgrupa
Uticaj deksametazona na mortalitet nakon 28 dana, prema godinama života
i oksigenoterapiji u momentu randomizacije²
[]
Samo kiseonik χ12 = 2,54; p=0,11
Bez kiseonika χ12 = 0,70; p=0,40
Svi
učesnici
Uticaj deksametazona na mortalitet nakon 28 dana, prema respiratornoj
podršci u momentu randomizacije i bilo kojem hroničnom oboljenju u
anamnezi³
[]
Prethodna oboljenja
Bez prethodnih oboljenja
Samo kiseonik χ12 = 2,05; p=0,15
Prethodna oboljenja
Bez prethodnih oboljenja
Bez kiseonika χ12 = 0,08; p=0,78
Prethodna oboljenja
Bez prethodnih oboljenja
Svi učesnici
¹ www.recoverytrial.net
^(2, 3) (izvor: Horby P. et al., 2020;
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.06.22.20137273v1; doi:
https://doi.org/10.1101/2020.06.22.20137273)
5.2. Farmakokinetički podaci
Poslije injekcione primjene, deksametazon natrijum fosfat brzo
hidrolizuje u deksametazon. Nakon i.v. primjene deksametazona u dozi od
20 mg, maksimalna koncentracija u plazmi se postiže za 5 minuta.
Deksametazon se vezuje (do 77%) za proteine plazme, uglavnom albumin. U
velikoj mjeri se iz plazme preuzima u jetru, bubreg i adrenalne
žlijezde. Metabolizam u jetri je spor, a ekskretuje se većim dijelom
urinom, uglavnom kao nekonjugovani steroid. Poluvrijeme eliminacije
iznosi 3,5 do 4,5 sata, ali s obzirom da se efekat steroida zadržava
mnogo duže od efektivne koncentracije u plazmi, poluvrijeme eliminacije
je malo relevantno, pa se kao adekvatan parametar koristi biološko
poluvrijeme. Biološko poluvrijeme eliminacije deksametazona je 36 do 54
sata, te je deksametazon posebno pogodan za primjenu u stanjima koja
zahtijevaju kontinuirani efekat kortikosteroida.
5.3. Pretklinički podaci o bezbjednosti lijeka
U studijama na životinjama, rascjep nepca je zapažen kod pacova, miševa,
hrčaka, kunića, pasa i primata; nije kod konja i ovaca. U nekim
slučajevima ovakva odstupanja su se javljala u kombinaciji sa defektima
centralnog nervnog sistema i srca. Nakon izlaganja kortikosteroidima,
kod primata su primijećeni efekti na mozak. Pored toga, intrauterini
rast može biti odložen. Svi ovi efekti su se javljali pri primjeni
visokih doza.
6. FARMACEUTSKI PODACI
6.1. Lista pomoćnih supstanci (ekscipijenasa)
Natrijum dihidrogenfosfat dihidrat;
Dinatrijum fosfat dihidrat;
Dinatrijum edetat;
Glicerol;
Natrijum hidroksid;
Fosforna kiselina, koncentrovana;
Voda za injekcije.
6.2. Inkompatibilnosti
Ovaj lijek se ne smije miješati sa drugim ljekovima, osim sa onim koji
su navedeni u dijelu 6.6.
Deksametazon natrijum fosfat je fizički inkompatibilan sa
daunorubicinom, doksorubicinom, vankomicinom i ne smije se miješati sa
rastvorima koji sadrže ove ljekove. Takođe je inkompatibilan sa
doksapram hidrohloridom i glikopirolatom u špricu.
6.3. Rok upotrebe
3 godine.
Rok upotrebe lijeka nakon prvog otvaranja/razblaženja: upotrijebiti
odmah.
6.4. Posebne mjere opreza pri čuvanju lijeka
Čuvati na temperaturi do 25^(°)C, u originalnom pakovanju, radi zaštite
od svjetlosti.
6.5. Vrsta i sadržaj pakovanja
Unutrašnje pakovanje lijeka je ampula od bezbojnog, neutralnog stakla
hidrolitičke otpornosti tip I sa bijelim keramičkim prstenom za prelom,
koja sadrži 1 ml rastvora za injekciju.
Spoljašnje pakovanje lijeka je složiva kartonska kutija u kojoj se
nalazi 5 PVC blistera sa po 5 ampula (ukupno 25 ampula) i Uputstvo za
lijek.
6.6. Posebne mjere opreza pri odlaganju materijala koji treba odbaciti
nakon primjene lijeka (i druga uputstva za rukovanje lijekom)
Upotreba sa infuzionim rastvorima
Dexason, rastvor za injekciju može da se razblaži nekim od sljedećih
infuzionih rastvora:
Natrijum hlorid 0,9%
Glukoza 5%
Invertni šećer 10%
Sorbitol 5%
Ringerov rastvor
Ringerov laktat
Dekstran 40 10%w/v
Upotrebom ovih infuzionih rastvora, Dexason, rastvor za injekciju,
takođe se može ubrizgati u infuzionu liniju bez izazivanje precipitacije
sastojaka. Direktno ubrizgavanje u infuzionu liniju je takođe moguće sa
manitolom 10%.
Samo za jednokratnu upotrebu.
Svu neiskorišćenu količinu lijeka ili otpadnog materijala nakon njegove
upotrebe treba ukloniti, u skladu sa važećim propisima.
7. NOSILAC DOZVOLE
GLK pharma d.o.o. Podgorica,
Svetozara Markovića 46, 81000 Podgorica, Crna Gora
8. BROJ DOZVOLE ZA STAVLJANJE LIJEKA U PROMET
2030/25/371 – 5197
9. DATUM PRVE DOZVOLE/OBNOVE DOZVOLE ZA STAVLJANJE LIJEKA U PROMET
Datum prve dozvole: 06.03.2015. godine
Datum posljednje obnove dozvole: 27.01.2025. godine
10. DATUM REVIZIJE TEKSTA
Januar, 2025. godine