Copaxone uputstvo za upotrebu
SAŽETAK KARAKTERISTIKA LIJEKA
Copaxone, rastvor za injekciju u napunjenom injekcionom špricu, 20
mg/ml,
napunjeni injekcioni špric, 28x1ml
---------------- ------------------------------------------------------
Proizvođač: Teva Pharmaceuticals Europe B.V.
Adresa: Swensweg 5, 2031 GA Haarlem, Holandija
Podnosilac Evropa Lek Pharma d.o.o. Podgorica
zahtjeva:
Adresa: Kritskog odreda 4/1, 81000 Podgorica, Crna Gora
---------------- ------------------------------------------------------
1. NAZIV LIJEKA
Copaxone 20 mg/ml rastvor za injekciju u napunjenom injekcionom špricu
INN: glatiramer acetat
2. KVALITATIVNI I KVANTITATIVNI SASTAV
Jedan ml rastvora za injekciju sadrži 20 mg glatiramer acetata*, što
odgovara 18 mg glatiramer baze po napunjenom injekcionom špricu.
*Prosječna molekulska masa smješe glatiramer acetata je u rasponu od
5000-9000 daltona. Zbog njenog kompleksnog sastava, pojedini se
polipeptidi ne mogu u potpunosti okarakterisati u smislu sekvenci
aminokiselina, iako konačni sastav glatiramer acetatata nije sasvim
nasumičan.
Za cjelokupan popis pomoćnih supstanci, vidjeti dio 6.1.
3. FARMACEUTSKI OBLIK
Rastvor za injekciju u napunjenom injekcionom špricu.
Bistar rastvor bez vidljivih čestica.
pH vrijednost rastvora za injekciju je 5.5-7.0 a osmolarnost oko 265
mOsmol/l.
4. KLINIČKI PODACI
1. Terapijske indikacije
Lijek Copaxone je indikovan u liječenju relapsnih oblika multiple
skleroze (MS) (vidjeti odjeljak 5.1 za važne informacije o populaciji
pacijenata kod koje je ustanovljena njegova efikasnost).
Lijek Copaxone nije indikovan u primarnoj ili sekundarnoj progresivnoj
multiploj sklerozi.
2. Doziranje i način primjene
Doziranje
Preporučena doza kod odraslih je 20 mg glatiramer acetata (jedan
napunjen injekcioni špric) koju treba primijeniti jednom dnevno
supkutanom injekcijom.
Za sada nije poznato koliko dugo liječenje treba da traje.
Odluku o dugotrajnom liječenju mora donijeti ljekar prema statusu svakog
pacijenta pojedinačno.
Pedijatrijska populacija
Djeca i adolescenti: kod djece ili adolescenata nisu vršena
prospektivna, randomizovana, kontrolisana klinička ispitivanja ili
farmakokinetičke studije. Međutim, ograničeni objavljeni podaci sugerišu
da je bezbjednosni profil kod svakodnevne supkutane primjene lijeka
Copaxone 20 mg kod adolescenata uzrasta od 12 do 18 godina sličan onom
kod odraslih. Nema dovoljno dostupnih podataka o primjeni lijeka
Copaxone kod djece mlađe od 12 godina da bi se mogla preporučiti
primjena lijeka. Zbog toga, lijek Copaxone se ne smije koristiti kod
djece mlađe od 12 godina.
Stariji pacijenti
Primjena lijeka Copaxone nije posebno ispitivana kod osoba starije
životne dobi.
Pacijenti sa oštećenjem funkcije bubrega:
Lijek Copaxone nije posebno ispitivan kod pacijenata sa oštećenom
bubrežnom funkcijom (vidjeti odjeljak 4.4.).
Način primjene
Pacijente je potrebno uputiti u tehniku samostalnog davanja injekcije, a
medicinski nadzor potreban je pri samostalnom davanju injekcije prvog
puta, kao i 30 minuta nakon prve primjene.
Svaki dan potrebno je injekciju davati u drugo mjesto kako bi se
smanjila mogućnost bilo kakve iritacije ili bola na mjestu davanja
injekcije. Injekcije se obično daju u stomak, ruke, bokove i bedra.
3. Kontraindikacije
Lijek Copaxone je kontraindikovan kod sljedećih stanja:
- preosjetljivost na glatiramer acetat ili manitol.
1. Posebna upozorenja i mjere opreza pri upotrebi lijeka
Lijek Copaxone se smije davati jedino supkutanom injekcijom. Ne smije se
davati intravenski ili intramuskularno.
Uvođenje lijeka Copaxone mora nadzirati neurolog ili ljekar sa iskustvom
u liječenju multiple skleroze.
Zaduženi ljekar mora objasniti pacijentu da se unutar nekoliko minuta
nakon primjene injekcije lijeka Copaxone može javiti reakcija povezana
sa najmanje jednim od sljedećih simptoma: vazodilatacija (crvenilo
praćeno osjećajem vrućine), bol u grudima, dispneja, palpitacije ili
tahikardija. Većina tih simptoma je kratkotrajna i povlači se spontano
bez posljedica. U slučaju pojave teških neželjenih dejstava, pacijent
mora odmah prekinuti liječenje lijekom Copaxone i kontaktirati svog
ljekara ili hitnu pomoć. Po procjeni ljekara, može se započeti
simptomatsko liječenje.
Nema dokaza koji bi upućivali da bi bilo koja određena grupa pacijenata
bila pod posebnim rizikom za te reakcije. Svejedno je potreban oprez pri
primjeni lijeka Copaxone kod pacijenata sa postojećim srčanim
poremećajima. Ti pacijenti se moraju redovno nadzirati tokom liječenja.
Rijetko su zabilježene konvulzije i/ili anafilaktoidne ili alergijske
reakcije.
Rijetko se mogu dogoditi ozbiljne reakcije preosjetljivosti (na primjer
bronhospazam, anafilaksija ili urtikarija). Ako su reakcije teške, mora
se prekinuti primjena lijeka Copaxone i primijeniti odgovarajuće
liječenje.
Reaktivna antitijela na glatiramer acetat otkrivena su u serumu
pacijenata tokom dugotrajne svakodnevne primjene lijeka Copaxone.
Maksimalan nivo postignut je nakon prosječnog trajanja liječenja od 3 do
4 mjeseca, nakon čega se smanjivao i stabilizovao na nivou malo višem od
osnovnog.
Nema podataka koji bi ukazivali da reaktivna antitijela na glatiramer
acetat imaju neutralizirajuće djelovanje ili da njihovo stvaranje utiče
na kliničku efikasnost lijeka Copaxone.
Kod pacijenata sa oštećenom bubrežnom funkcijom, tokom liječenja lijekom
Copaxone potrebno je nadzirati funkciju bubrega. Iako nema dokaza o
glomerularnom taloženju imunih kompleksa kod pacijenata, ta se mogućnost
ne može isključiti.
2. Interakcije sa drugim ljekovima i druge vrste interakcija
Nisu u potpunosti ocijenjene interakcije između lijeka Copaxone i
ostalih ljekova.
Zapažanja iz postojećih kliničkih ispitivanja i iskustva nakon
stavljanja lijeka u promet ne ukazuju na bilo koje značajne interakcije
lijeka Copaxone sa terapijama koje se uobičajeno koriste kod pacijenata
sa
MS-om, uključujući i istovremenu primjenu kortikosteroida u trajanju do
28 dana.
Istraživanja in vitro pokazuju da se glatiramer acetat u krvi snažno
veže za proteine plazme i da ga iz te veze ne istiskuju fenitoin ili
karbamazepin, niti glatiramer acetat istiskuje njih. Uprkos tome,
teorijski, zbog potencijala lijeka Copaxone da utiče na distribuciju
supstanci vezanih za proteine, istovremeno uzimanje tih ljekova se mora
pažljivo nadzirati.
3. Primjena u periodu trudnoće i dojenja
Trudnoća
Ispitivanja na životinjama ne ukazuju na reproduktivnu toksičnost
(vidjeti odjeljak 5.3).
Trenutni podaci o trudnicama ne ukazuju na malformativnu ili
feto/neonatalnu toksičnost lijeka Copaxone. Do danas nisu dostupni
relevantni epidemiološki podaci. Kao mjera predostrožnosti, savjetuje se
da se izbjegava primjena lijeka Copaxone u trudnoći, osim ako korist za
majku opravdava rizik za plod.
Dojenje
Nema dostupnih podataka o izlučivanju glatiramer acetata, njegovih
metabolita ili antitijela u ljudsko mlijeko. Potreban je oprez pri
davanju lijeka Copaxone dojiljama. Mora se razmotriti relativni rizik i
korist za majku i dijete.
4. Uticaj na psihofizičke sposobnosti prilikom upravljanja motornim
vozilom i rukovanja mašinama
Nisu ispitivani efekti na sposobnost upravljanja vozilima i rada na
mašinama.
5. Neželjena dejstva
U svim kliničkim ispitivanjima, reakcije na mjestu davanja injekcije
bile su najčešća neželjena dejstva i prijavila ih je većina pacijenata
koji su primali Copaxone. U kontrolisanim studijama, procenat pacijenata
koji su barem jednom prijavili te reakcije bio je veći kod onih koji su
primali Copaxone (70%), nego kod onih koji su primali injekcije placeba
(37%). Najčešće prijavljene reakcije, u kliničkim ispitivanjima i nakon
stavljanja lijeka u promet, na mjestu primjene injekcije bile su eritem,
bol, otok, svrab, edem, upala, preosjetljivost i rijetko slučajevi
lipoatrofije i nekroze kože.
Reakcija povezana sa barem jednim ili više sljedećih simptoma:
vazodilatacija (crvenilo uz osjećaj vrućine), bol u grudima, dispneja,
palpitacije ili tahikardija, opisana je kao neposredna postinjekciona
reakcija. Do te reakcije može doći unutar nekoliko minuta nakon primjene
injekcije lijeka Copaxone. Barem jedan od simptoma takve neposredne
postinjekcione reakcije prijavilo je barem jednom 31% pacijenata koji su
primali lijek Copaxone, u poređenju s 13% pacijenata koji su primali
placebo.
Sva neželjena dejstva, koja su češće zabilježena kod pacijenata sa
Copaxone vs. placebo, nalaze se u donjoj tablici. Ti podaci potiču iz 4
pivotalna, dvostruko slijepa, placebom kontrolisana klinička ispitivanja
u kojima je učestvovalo 512 pacijenata koji su primali lijek Copaxone i
509 pacijenata na placebu, u periodu do 36 mjeseci. Tri ispitivanja
relapsno-remitirajuće MS (RRMS) uključila su 269 pacijanata koji su
primali lijek Copaxone i 271 pacijenta koji su primali placebo, u
periodu do 35 mjeseci. Četvrto ispitivanje na pacijentima koji su imali
prvu kliničku epizodu i koji su visokorizični za razvoj klinički jasne
multiple skleroze uključivalo je 243 pacijenta koji su dobijali lijek
Copaxone i 238 pacijenta na placebu, u periodu do 36 mjeseci.
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Klasifikacija | Vrlo često | Često | Povremeno |
| organskih | | | |
| sistema (SOC) | (≥1/10) | (≥1/100 i <1/10) | (≥1/1000 i <1/100) |
+================+=================+==================+=================================+
| Infekcije i | infekcija, grip | bronhitis, | apsces, celulitis, furunkuli, |
| infestacije | | gastroenteritis, | herpes zoster, pijelonefritis |
| | | herpes simplex, | |
| | | otitis media, | |
| | | rinitis, zubni | |
| | | apscesi, | |
| | | vaginalna | |
| | | kandidijaza* | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Neoplazme, | | benigne | karcinom kože |
| benigne, | | neoplazme kože, | |
| maligne i | | neoplazme | |
| nespecifične | | | |
| (uključujući | | | |
| ciste i | | | |
| polipe) | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | | limfadenopatija* | leukocitoza, leukopenija, |
| krvi i limfnog | | | splenomegalija, |
| sistema | | | trombocitopenija, abnormalna |
| | | | morfologija limfocita |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | | preosjetljivost | |
| imunološkog | | | |
| sistema | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Endokrini | | | guša, hipertireoidizam |
| poremećaji | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | | anoreksija, | intolerancija alkohola, giht, |
| metabolizma i | | porast tjelesne | hiperlipidemija, povišene |
| ishrane | | težine* | vrijednosti natrijima u krvi, |
| | | | snižene vrijednosti feritina u |
| | | | serumu |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Psihijatrijski | anksioznost*, | nervoza | abnormalni snovi, konfuzno |
| poremećaji | depresija | | stanje, euforično raspoloženje, |
| | | | halucinacije, neprijateljsko |
| | | | raspoloženje, manija, poremećaj |
| | | | ličnosti, pokušaj suicida |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | glavobolja | disgeuzija, | sindrom karpalnog tunela, |
| nervnog | | hipertonija, | kognitivni poremećaji, |
| sistema | | migrena, | konvulzije, disgrafija, |
| | | poremećaj | disleksija, distonija, motorna |
| | | govora, sinkopa, | disfunkcija, mioklonus, |
| | | | neuritis, neuromuskularna |
| | | tremor* | blokada, nistagmus, paraliza, |
| | | | paraliza nerva peroneusa, |
| | | | stupor, defekt vidnog polja |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji oka | | diplopija, | katarakta, lezije rožnjače, |
| | | | suvo oko, krvarenje u oku, |
| | | poremećaj oka* | ptoza kapka, midrijaza, optička |
| | | | atrofija |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji uha | | poremećaj uha | |
| i labirinta | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Srčani | | palpitacije*, | ekstrasistole, sinus |
| poremećaji | | tahikardija* | bradikardija, paroksizmalna |
| | | | tahikardija |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Vaskularni | vazodilatacija* | | varikozne vene |
| poremećaji | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | dispneja* | kašalj, sezonski | apneja, epistaksa, |
| respiratornog | | rinitis | hiperventilacija,laringospazam, |
| sistema, | | | plućni poremećaj, osjećaj |
| toraksa i | | | gušenja |
| medijastinuma | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | mučnina* | anorektalni | kolitis, polip kolona, |
| probavnog | | poremećaj, | enterokolitis, eruktacija, |
| sistema | | konstipacija, | ezofagealni ulcer, |
| | | dentalni | periodontitis, rektalno |
| | | karijes, | krvarenje, povećanje pljuvačnih |
| | | dispepsija, | žlijezda |
| | | disfagija, | |
| | | fekalna | |
| | | inkontinencija, | |
| | | povraćanje* | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | | abnormalne | kolelitijaza, hepatomegalija |
| jetre i žuči | | vrijednosti | |
| | | testova jetrene | |
| | | funkcije | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | osip* | ekhimoza, | angioedem, kontaktni |
| kože i | | pojačano | dermatitis, erythema |
| potkožnog | | znojenje | |
| tkiva | | (hiperhidroza), | nodozum, čvor na koži |
| | | svrab, poremećaj | |
| | | kože*, | |
| | | urtikarija | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | artralgija, bol | bol u vratu | artritis, burzitis, bol u kuku, |
| mišićno – | u leđima* | | mišićna atrofija, osteoartritis |
| koštanog | | | |
| sistema i | | | |
| vezivnog tkiva | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | | urgencija | hematurija, nefrolitijaza, |
| bubrega i | | mokrenja, | poremećaj urinarnog trakta, |
| urinarnog | | retencija urina, | abnormalnosti mokraće |
| sistema | | učestalo | |
| | | mokrenje | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Stanja vezana | | | abortus |
| uz trudnoću, | | | |
| puerperijum i | | | |
| perinatalni | | | |
| period | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | | | povećanje dojki, erektilna |
| reproduktivnog | | | disfunkcija, karlični prolaps, |
| sistema i | | | prijapizam, poremećaj prostate, |
| dojki | | | abnormalni nalaz brisa |
| | | | cerviksa, vaginalno krvarenje, |
| | | | vulovaginalni poremećaj |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Opšti | astenija, bol u | groznica*, edem | ciste, mamurnost, hipotermija, |
| poremećaji i | grudima, | lica*, atrofija | trenutna reakcija nakon |
| reakcije na | reakcije na | na mjestu | primjene injekcije, upala, |
| mjestu | mjestu primjene | primjene | nekroza na mjestu primjene |
| primjene | injekcije*§, | injekcije^(♣), | injekcije, poremećaji mukoznih |
| | bol* | lokalna | membrana |
| | | reakcija*, | |
| | | periferni edem, | |
| | | edem, pireksija | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Povrede, | | | postvakcinalni sindrom |
| trovanja i | | | |
| proceduralne | | | |
| komplikacije | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
*Za više od 2% (>2/100) veća incidencija je u grupi koja je primala
Copaxone, nego u grupi koja je primala placebo. Neželjena dejstva bez
oznake * predstavljaju razliku manju ili jednaku 2%.
§ Izraz reakcije na mjestu primjene injekcije (različite vrste) obuhvata
sve štetne događaje na mjestu primjene injekcije, osim atrofije i
nekroze na mjestu primjene injekcije koje su navedene odvojeno u
tablici.
^(♣) Uključuje pojmove koji se odnose na lokalizovanu lipoatrofiju na
mjestima primjene injekcije.
U četvrtom ispitivanju navedenom gore, otvorena faza liječenja
uslijedila je nakon perioda kontrolisanog placebom (vidjeti odjeljak
5.1). Nisu zapažene promjene u poznatom profilu rizika lijeka Copaxone
tokom praćenja otvorene faze u periodu do 5 godina.
Sljedeća neželjena desjtva su prikupljena od oboljelih od MS-a liječenih
lijekom Copaxone tokom nekontrolisanih kliničkih ispitivanja i nakon
stavljanja lijeka u promet: preakcije preosjetljivosti (uključujući
rijetke slučajeve anafilaksije, >1/10000, < 1/1000).
Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva
Prijavljivanje neželjenih dejstava nakon dobijanja dozvole je od velikog
značaja jer obezbjeđuje kontinuirano praćenje odnosa korist/rizik
primjene lijeka. Zdravstveni radnici treba da prijave svaku sumnju na
neželjeno dejstvo ovog lijeka Agenciji za ljekove i medicinska sredstva
Crne Gore (CALIMS):
Agencija za ljekove i medicinska sredstva Crne Gore
Odjeljenje za farmakovigilancu
Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81000 Podgorica
tel: +382 (0) 20 310 280
fax: +382 (0) 20 310 581
www.calims.me
nezeljenadejstva@calims.me
putem IS zdravstvene zaštite
6. Predoziranje i mjere koje je potrebno preduzeti
Zabilježeno je nekoliko slučajeva predoziranja lijekom Copaxone (do 300
mg glatiramer acetata). Ti slučajevi nisu bili povezani sa bilo kojim
drugim neželjenim dejstvima koja već nisu spomenuta u odjeljku 4.8.
U slučaju predoziranja, pacijenti se moraju nadzirati i primijeniti
primjerenu simptomatsku i potpornu terapiju.
5. FARMAKOLOŠKI PODACI
1. Farmakodinamski podaci
Farmakoterapijska grupa:
Ostali citokini i imunomodulatori; Imunostimulansi;
ATC kod: L03AX13
Mehanizam(i) kojim glatiramer acetat djeluje na pacijente sa multiplom
sklerozom nije (nisu) potpuno rasvijetljen(i). Ipak, misli se da svojim
djelovanjem modifikuje imunološke procese za koje se vjeruje da su
odgovorni za patogenezu multiple skleroze. Tu hipotezu podupiru nalazi
vršenih istraživanja tokom kojih se ispitivala patogeneza
eksperimentalnog alergijskog encefalomijelitisa (EAE). To je stanje
indukovano kod nekoliko životinjskih vrsta pomoću imunizacije protiv
materijala koji je sadržavao mijelin dobijen iz centralnog nervnog
sistema. To se često koristi kao eksperimentalni životinjski model
multiple skleroze. Studije na životinjama i pacijentima sa multiplom
sklerozom ukazuju da se nakon primjene glatiramer acetat-specifične
supresorske T ćelije indukuju i aktiviraju na periferiji.
RRMS:
U tri kontrolisana klinička ispitivanja učestvovalo je ukupno 269
pacijenata koji su primali lijek Copaxone. Prvo ispitivanje trajalo je
dvije godine i u njemu je učestvovalo 50 pacijenata (Copaxone n=25,
placebo n=25) sa dijagnostikovanim relapsno-remitirajućim oblikom
multiple skleroze prema tada primjenjivim standardnim kriterijumima i
koji su imali najmanje dva napada neurološke disfunkcije (egzarcebacije)
tokom proteklog dvogodišnjeg perioda. U drugom ispitivanju, učestvovao
je 251 pacijent po istim kriterijumima uključivanja, kao u prvom
ispitivanju, liječenih do najviše 35 mjeseci (Copaxone n=125, placebo
n=126). U trećem ispitivanju koje je trajalo 9 mjeseci učestvovalo je
239 pacijenata (Copaxone n=119, placebo n=120), po sličnim uključnim
kriterijumima kao u prva dva ispitivanja, uz dodatni kriterijum –
pacijenti su morali imati najmanje jednu leziju pojačanu gadolinijumom
na MRI.
Kod pacijenata sa multiplom sklerozom koji su tokom kliničkih
ispitivanja primali lijek Copaxone, primijećeno je značajno smanjenje
broja relapsa u poređenju sa placebom.
U najvećoj kontrolisanoj studiji, stopa relapsa smanjena je za 32%, s
1,98 u grupi koja je primala placebo na 1,34 u grupi koja je primala
glatiramer acetat.
Podaci o izloženosti lijeku dostupni su za period do 12 godina za 103
pacijenta koji su primjenjivali lijek Copaxone.
Lijek Copaxone je takođe pokazao korisnije efekte od placeba na MRI
pokazatelje relevantne za relapsno-remitirajući oblik multiple skleroze.
Lijek Copaxone nije, međutim, imao korisniji efekat na progresiju
nesposobnosti kod pacijenata sa relapsno-remitirajućom multiplom
sklerozom.
Nema dokaza da liječenje lijekom Copaxone ima efekat na trajanje ili
težinu relapsa bolesti.
Za sada nema dokaza za primjenu lijeka Copaxone kod pacijenata sa
primarnom ili sekundarnom progresivnom bolešću.
Pojedinačni klinički događaj koji sugeriše na MS:
Placebom kontrolisana studija je sprovedena kod 481 pacijenta (Copaxone
n=243, placebo n=238) sa jasno utvrđenom, pojedinačnom, unifokalnom
neurološkom manifestacijom i MRI pokazateljima koji značajno ukazuju na
MS (najmanje dvije cerebralne lezije na T2 MRI preko 6 mm u prečniku).
Pritom su isključene sve druge bolesti, osim MS, koje bi se mogle
povezati sa znakovima i simptomima kod tih pacijenata. Nakon perioda
kontrolisanog placebom, uslijedila je otvorena faza liječenja. Pacijenti
koji su ili imali simptome MS-a ili su bili asimptomatični tokom tri
godine, što god je bilo prije, stavljeni su u grupu koja je dobijala
aktivni lijek tokom otvorene faze liječenja u dodatnom periodu od dvije
godine, ali liječenje nije ukupno trajalo više od 5 godina. Od 243
pacijenta koji su početno randomizovani u grupu koja je primala lijek
Copaxone, 198 nastavilo se liječiti lijekom Copaxone u otvorenoj fazi.
Od 238 pacijenata koji su početno randomizovani u grupu koja je primala
placebo, 211 prešlo je na liječenje lijekom Copaxone u otvorenoj fazi.
Tokom placebom kontrolisanog perioda do 3 godine, lijek Copaxone je
odložio progresiju od prvog kliničkog događaja do klinički jasne
multiple skleroze (CDMS) prema Poser kriterijumima, što je bilo
statistički i klinički značajno, sa smanjenjem rizika od 45% (odnos
rizika = 0,55; 95% CI [0,40; 0,77], p-vrijednost = 0,0005). Procenat
pacijenata kod kojih je nastupila CDMS je bio 43% u placebo grupi i 25%
u Copaxone grupi.
Povoljan efekat liječenja lijekom Copaxone u odnosu na placebo potvrđen
je i u 2 sekundarna MRI ishoda tj. broju novih T2 lezija i volumenu T2
lezija.
Post-hoc analize podgrupa vršene su kod pacijenata različitih osnovnih
karakteristika da bi se utvrdila populacija visokog rizika za razvoj
drugog napada. Kod ispitanika koji su na početnom MRI imali najmanje
jednu T1 Gd pojačanu leziju i 9 ili više T2 lezija, konverzija u CDMS se
dogodila kod 50% ispitanika u placebo grupi vs. 28% ispitanika u
Copaxone grupi, tokom 2,4 godine. Kod ispitanika sa 9 ili više T2 lezija
prije početka ispitivanja, konverzija u CDMS dogodila se kod 45%
ispitanika u placebo grupi vs. 26% ispitanika u Copaxone grupi, tokom
2,4 godina. Međutim, efekat ranog liječenja lijekom Copaxone na
dugoročni razvoj bolesti nije poznat, čak i u visokorizičnim podgrupama
ispitanika, budući da je studija bila dizajnirana da odredi vrijeme do
drugog događaja. U svakom slučaju, liječenje se smije razmotriti samo
kod visokorizičnih pacijenata.
Efekat zabilježen u fazi kontrolisanoj placebom održan je u dugoročnom
periodu praćenja do 5 godina. Vrijeme progresije od prvog kliničkog
događaja do klinički jasne multiple skleroze produženo je kod pacijenata
kod kojih je liječenje lijekom Copaxone započeto ranije u odnosu na one
kod kojih je početak liječenja odložen, a rizik je pri ranom u odnosu na
odloženi početak liječenja smanjen za 41% (odnos rizika = 0,59; 95% CI
[0,44; 0,80], p-vrijednost=0,0005). Procenat ispitanika u grupi u kojoj
je odložen početak liječenja i kod kojih je došlo do progresije bio je
viši (49,6%) u odnosu na grupu u kojoj je rano započeto liječenje
(32,9%)
Dosljedan efekat u korist ranog početka u odnosu na odloženi početak
liječenja manifestuje se u godišnjem broju lezija tokom cijelog trajanja
ispitivanja, odnosno novih T1 lezija pojačanih primjenom gadolinijuma
(broj smanjen za 54%; p<0,0001), novih T2 lezija (broj smanjen za 42%;
p<0,0001) i novih T1 hipointenzivnih lezija (broj smanjen za 52%;
p<0,0001). Efekat smanjenja u korist ranog u odnosu na odložen početak
liječenja zabilježen je i u ukupnom broju novih T1 lezija pojačanih
primjenom gadolinijuma (broj smanjen za 46%; p=0,001), volumenu T1
lezija pojačanih primjenom gadolinijuma (srednja razlika od -0,06 ml;
p<0,001), kao i ukupnom broju novih T1 hipointenzivnih lezija (broj
smanjen za 46%; p<0,001) mjerenih tokom cijelog perioda ispitivanja.
Nisu zabilježene značajne razlike ni u volumenu hipointenzivnih T1
lezija ni u atrofiji mozga u periodu od 5 godina između kohortnih grupa
u kojih je liječenje započeto rano i onih kod kojih je početak liječenja
odložen. Međutim, analiza atrofije mozga pri zadnjoj zabilježenoj
vrijednosti (prilagođeno prema izloženosti liječenju) pokazala je
smanjenje u korist ranog početka liječenja glatiramer acetatom (srednja
razlika u postotnoj promjeni volumena mozga bila je 0,28%; p=0,0209).
2. Farmakokinetički podaci
Farmakokinetičke studije nisu vršene na pacijentima. In vitro dobijeni
podaci i ograničeni podaci dobijeni na zdravim dobrovoljcima ukazuju da
se supkutanom primjenom glatiramer acetata, aktivna supstanca brzo
resorbuje i da se veliki dio doze brzo degradira u manje fragmente već u
potkožnom tkivu.
3. Pretklinički podaci o bezbjednosti
Pretklinički podaci ne ukazuju na poseban rizik za ljude na osnovu
ispitivanja bezbjednosne farmakologije, toksičnosti ponovljenih doza,
reproduktivne toksičnosti, genotoksičnosti ili kancerogenosti, osim
upozorenja koja su navedena u drugim djelovima Sažetka karakteristika
lijeka. Zbog nedostatka farmakokinetičkih podataka kod ljudi, ne mogu se
utvrditi granice izloženosti kod ljudi i životinja.
Odlaganje imunih kompleksa u bubrežnim glomerulima zabilježeno je kod
malog broja pacova i majmuna koji su lijek primali najmanje 6 mjeseci. U
dvogodišnjoj studiji na pacovima, nije primijećeno odlaganje imunog
kompleksa u bubrežnim glomerulima.
Pojava anafilaksije zabilježena je nakon davanja lijeka senzibilisanim
životinjama (zamorci ili miševi). Važnost tih podataka za ljude nije
poznata.
Toksičnost na mjestu davanja injekcije često je uočena na životinjama
nakon ponovljene primjene.
6. FARMACEUTSKI PODACI
1. Lista pomoćnih supstanci
manitol
voda za injekcije.
2. Inkompatibilnosti
Zbog nedostatka ispitivanja kompatibilnosti, ovaj lijek se ne smije
miješati sa drugim ljekovima.
3. Rok upotrebe
2 godine.
4. Posebne mjere upozorenja pri čuvanju lijeka
Napunjene injekcione špriceve čuvati u spoljašnjem pakovanju radi
zaštite od svjetlosti.
Čuvati u frižideru (2ºC - 8ºC).
Ne zamrzavati.
Ako se špricevi ne mogu čuvati u frižideru, mogu se čuvati na
temperaturi između 15ºC do 25ºC, jednom najviše do mjesec dana.
Nakon tih mjesec dana, ako se Copaxone špricevi ne iskoriste i još su
uvijek u originalnom pakovanju, moraju se ponovo čuvati u frižideru
(2ºC - 8ºC).
5. Vrsta i sadržaj pakovanja
Napunjeni injekcioni špric koji sadrži Copaxone rastvor za injekciju
sastoji se od cijevi od bezbojnog stakla od 1 ml (staklo tip I) sa
iglom, polipropilenskog (moguće i polistirenskog) potisnika klipa,
gumenog čepa klipa i zaštitne kapice igle.
Pakovanje sadrži 28 napunjenih injekcionih špriceva sa 1 ml rastvora za
injekciju.
6. Posebne mjere opreza pri odlaganju materijala koji treba odbaciti
nakon primjene lijeka
Samo za jednokratnu upotrebu. Neiskorišteni lijek ili otpadni materijal
treba odložiti u skladu sa lokalnim propisima.
7. Režim izdavanja lijeka
Ograničen recept.
7. NOSILAC DOZVOLE
Evropa Lek Pharma d.o.o. Podgorica
Kritskog odreda 4/1, 81000 Podgorica, Crna Gora
8. BROJ PRVE DOZVOLE / OBNOVE DOZVOLE
Copaxone, rastvor za injekciju u napunjenom injekcionom špricu, 20
mg/ml, napunjeni injekcioni špric, 28x1ml: 2030/17/223 - 2358
9. DATUM PRVE DOZVOLE / OBNOVE DOZVOLE
Copaxone, rastvor za injekciju u napunjenom injekcionom špricu, 20
mg/ml, napunjeni injekcioni špric, 28x1ml: 02.06.2017. godine
10. DATUM POSLJEDNJE REVIZIJE TEKSTA SAŽETKA OSNOVNIH KARAKTERISTIKA
LIJEKA
Jun, 2017. godine
Copaxone, rastvor za injekciju u napunjenom injekcionom špricu, 20
mg/ml,
napunjeni injekcioni špric, 28x1ml
---------------- ------------------------------------------------------
Proizvođač: Teva Pharmaceuticals Europe B.V.
Adresa: Swensweg 5, 2031 GA Haarlem, Holandija
Podnosilac Evropa Lek Pharma d.o.o. Podgorica
zahtjeva:
Adresa: Kritskog odreda 4/1, 81000 Podgorica, Crna Gora
---------------- ------------------------------------------------------
1. NAZIV LIJEKA
Copaxone 20 mg/ml rastvor za injekciju u napunjenom injekcionom špricu
INN: glatiramer acetat
2. KVALITATIVNI I KVANTITATIVNI SASTAV
Jedan ml rastvora za injekciju sadrži 20 mg glatiramer acetata*, što
odgovara 18 mg glatiramer baze po napunjenom injekcionom špricu.
*Prosječna molekulska masa smješe glatiramer acetata je u rasponu od
5000-9000 daltona. Zbog njenog kompleksnog sastava, pojedini se
polipeptidi ne mogu u potpunosti okarakterisati u smislu sekvenci
aminokiselina, iako konačni sastav glatiramer acetatata nije sasvim
nasumičan.
Za cjelokupan popis pomoćnih supstanci, vidjeti dio 6.1.
3. FARMACEUTSKI OBLIK
Rastvor za injekciju u napunjenom injekcionom špricu.
Bistar rastvor bez vidljivih čestica.
pH vrijednost rastvora za injekciju je 5.5-7.0 a osmolarnost oko 265
mOsmol/l.
4. KLINIČKI PODACI
1. Terapijske indikacije
Lijek Copaxone je indikovan u liječenju relapsnih oblika multiple
skleroze (MS) (vidjeti odjeljak 5.1 za važne informacije o populaciji
pacijenata kod koje je ustanovljena njegova efikasnost).
Lijek Copaxone nije indikovan u primarnoj ili sekundarnoj progresivnoj
multiploj sklerozi.
2. Doziranje i način primjene
Doziranje
Preporučena doza kod odraslih je 20 mg glatiramer acetata (jedan
napunjen injekcioni špric) koju treba primijeniti jednom dnevno
supkutanom injekcijom.
Za sada nije poznato koliko dugo liječenje treba da traje.
Odluku o dugotrajnom liječenju mora donijeti ljekar prema statusu svakog
pacijenta pojedinačno.
Pedijatrijska populacija
Djeca i adolescenti: kod djece ili adolescenata nisu vršena
prospektivna, randomizovana, kontrolisana klinička ispitivanja ili
farmakokinetičke studije. Međutim, ograničeni objavljeni podaci sugerišu
da je bezbjednosni profil kod svakodnevne supkutane primjene lijeka
Copaxone 20 mg kod adolescenata uzrasta od 12 do 18 godina sličan onom
kod odraslih. Nema dovoljno dostupnih podataka o primjeni lijeka
Copaxone kod djece mlađe od 12 godina da bi se mogla preporučiti
primjena lijeka. Zbog toga, lijek Copaxone se ne smije koristiti kod
djece mlađe od 12 godina.
Stariji pacijenti
Primjena lijeka Copaxone nije posebno ispitivana kod osoba starije
životne dobi.
Pacijenti sa oštećenjem funkcije bubrega:
Lijek Copaxone nije posebno ispitivan kod pacijenata sa oštećenom
bubrežnom funkcijom (vidjeti odjeljak 4.4.).
Način primjene
Pacijente je potrebno uputiti u tehniku samostalnog davanja injekcije, a
medicinski nadzor potreban je pri samostalnom davanju injekcije prvog
puta, kao i 30 minuta nakon prve primjene.
Svaki dan potrebno je injekciju davati u drugo mjesto kako bi se
smanjila mogućnost bilo kakve iritacije ili bola na mjestu davanja
injekcije. Injekcije se obično daju u stomak, ruke, bokove i bedra.
3. Kontraindikacije
Lijek Copaxone je kontraindikovan kod sljedećih stanja:
- preosjetljivost na glatiramer acetat ili manitol.
1. Posebna upozorenja i mjere opreza pri upotrebi lijeka
Lijek Copaxone se smije davati jedino supkutanom injekcijom. Ne smije se
davati intravenski ili intramuskularno.
Uvođenje lijeka Copaxone mora nadzirati neurolog ili ljekar sa iskustvom
u liječenju multiple skleroze.
Zaduženi ljekar mora objasniti pacijentu da se unutar nekoliko minuta
nakon primjene injekcije lijeka Copaxone može javiti reakcija povezana
sa najmanje jednim od sljedećih simptoma: vazodilatacija (crvenilo
praćeno osjećajem vrućine), bol u grudima, dispneja, palpitacije ili
tahikardija. Većina tih simptoma je kratkotrajna i povlači se spontano
bez posljedica. U slučaju pojave teških neželjenih dejstava, pacijent
mora odmah prekinuti liječenje lijekom Copaxone i kontaktirati svog
ljekara ili hitnu pomoć. Po procjeni ljekara, može se započeti
simptomatsko liječenje.
Nema dokaza koji bi upućivali da bi bilo koja određena grupa pacijenata
bila pod posebnim rizikom za te reakcije. Svejedno je potreban oprez pri
primjeni lijeka Copaxone kod pacijenata sa postojećim srčanim
poremećajima. Ti pacijenti se moraju redovno nadzirati tokom liječenja.
Rijetko su zabilježene konvulzije i/ili anafilaktoidne ili alergijske
reakcije.
Rijetko se mogu dogoditi ozbiljne reakcije preosjetljivosti (na primjer
bronhospazam, anafilaksija ili urtikarija). Ako su reakcije teške, mora
se prekinuti primjena lijeka Copaxone i primijeniti odgovarajuće
liječenje.
Reaktivna antitijela na glatiramer acetat otkrivena su u serumu
pacijenata tokom dugotrajne svakodnevne primjene lijeka Copaxone.
Maksimalan nivo postignut je nakon prosječnog trajanja liječenja od 3 do
4 mjeseca, nakon čega se smanjivao i stabilizovao na nivou malo višem od
osnovnog.
Nema podataka koji bi ukazivali da reaktivna antitijela na glatiramer
acetat imaju neutralizirajuće djelovanje ili da njihovo stvaranje utiče
na kliničku efikasnost lijeka Copaxone.
Kod pacijenata sa oštećenom bubrežnom funkcijom, tokom liječenja lijekom
Copaxone potrebno je nadzirati funkciju bubrega. Iako nema dokaza o
glomerularnom taloženju imunih kompleksa kod pacijenata, ta se mogućnost
ne može isključiti.
2. Interakcije sa drugim ljekovima i druge vrste interakcija
Nisu u potpunosti ocijenjene interakcije između lijeka Copaxone i
ostalih ljekova.
Zapažanja iz postojećih kliničkih ispitivanja i iskustva nakon
stavljanja lijeka u promet ne ukazuju na bilo koje značajne interakcije
lijeka Copaxone sa terapijama koje se uobičajeno koriste kod pacijenata
sa
MS-om, uključujući i istovremenu primjenu kortikosteroida u trajanju do
28 dana.
Istraživanja in vitro pokazuju da se glatiramer acetat u krvi snažno
veže za proteine plazme i da ga iz te veze ne istiskuju fenitoin ili
karbamazepin, niti glatiramer acetat istiskuje njih. Uprkos tome,
teorijski, zbog potencijala lijeka Copaxone da utiče na distribuciju
supstanci vezanih za proteine, istovremeno uzimanje tih ljekova se mora
pažljivo nadzirati.
3. Primjena u periodu trudnoće i dojenja
Trudnoća
Ispitivanja na životinjama ne ukazuju na reproduktivnu toksičnost
(vidjeti odjeljak 5.3).
Trenutni podaci o trudnicama ne ukazuju na malformativnu ili
feto/neonatalnu toksičnost lijeka Copaxone. Do danas nisu dostupni
relevantni epidemiološki podaci. Kao mjera predostrožnosti, savjetuje se
da se izbjegava primjena lijeka Copaxone u trudnoći, osim ako korist za
majku opravdava rizik za plod.
Dojenje
Nema dostupnih podataka o izlučivanju glatiramer acetata, njegovih
metabolita ili antitijela u ljudsko mlijeko. Potreban je oprez pri
davanju lijeka Copaxone dojiljama. Mora se razmotriti relativni rizik i
korist za majku i dijete.
4. Uticaj na psihofizičke sposobnosti prilikom upravljanja motornim
vozilom i rukovanja mašinama
Nisu ispitivani efekti na sposobnost upravljanja vozilima i rada na
mašinama.
5. Neželjena dejstva
U svim kliničkim ispitivanjima, reakcije na mjestu davanja injekcije
bile su najčešća neželjena dejstva i prijavila ih je većina pacijenata
koji su primali Copaxone. U kontrolisanim studijama, procenat pacijenata
koji su barem jednom prijavili te reakcije bio je veći kod onih koji su
primali Copaxone (70%), nego kod onih koji su primali injekcije placeba
(37%). Najčešće prijavljene reakcije, u kliničkim ispitivanjima i nakon
stavljanja lijeka u promet, na mjestu primjene injekcije bile su eritem,
bol, otok, svrab, edem, upala, preosjetljivost i rijetko slučajevi
lipoatrofije i nekroze kože.
Reakcija povezana sa barem jednim ili više sljedećih simptoma:
vazodilatacija (crvenilo uz osjećaj vrućine), bol u grudima, dispneja,
palpitacije ili tahikardija, opisana je kao neposredna postinjekciona
reakcija. Do te reakcije može doći unutar nekoliko minuta nakon primjene
injekcije lijeka Copaxone. Barem jedan od simptoma takve neposredne
postinjekcione reakcije prijavilo je barem jednom 31% pacijenata koji su
primali lijek Copaxone, u poređenju s 13% pacijenata koji su primali
placebo.
Sva neželjena dejstva, koja su češće zabilježena kod pacijenata sa
Copaxone vs. placebo, nalaze se u donjoj tablici. Ti podaci potiču iz 4
pivotalna, dvostruko slijepa, placebom kontrolisana klinička ispitivanja
u kojima je učestvovalo 512 pacijenata koji su primali lijek Copaxone i
509 pacijenata na placebu, u periodu do 36 mjeseci. Tri ispitivanja
relapsno-remitirajuće MS (RRMS) uključila su 269 pacijanata koji su
primali lijek Copaxone i 271 pacijenta koji su primali placebo, u
periodu do 35 mjeseci. Četvrto ispitivanje na pacijentima koji su imali
prvu kliničku epizodu i koji su visokorizični za razvoj klinički jasne
multiple skleroze uključivalo je 243 pacijenta koji su dobijali lijek
Copaxone i 238 pacijenta na placebu, u periodu do 36 mjeseci.
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Klasifikacija | Vrlo često | Često | Povremeno |
| organskih | | | |
| sistema (SOC) | (≥1/10) | (≥1/100 i <1/10) | (≥1/1000 i <1/100) |
+================+=================+==================+=================================+
| Infekcije i | infekcija, grip | bronhitis, | apsces, celulitis, furunkuli, |
| infestacije | | gastroenteritis, | herpes zoster, pijelonefritis |
| | | herpes simplex, | |
| | | otitis media, | |
| | | rinitis, zubni | |
| | | apscesi, | |
| | | vaginalna | |
| | | kandidijaza* | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Neoplazme, | | benigne | karcinom kože |
| benigne, | | neoplazme kože, | |
| maligne i | | neoplazme | |
| nespecifične | | | |
| (uključujući | | | |
| ciste i | | | |
| polipe) | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | | limfadenopatija* | leukocitoza, leukopenija, |
| krvi i limfnog | | | splenomegalija, |
| sistema | | | trombocitopenija, abnormalna |
| | | | morfologija limfocita |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | | preosjetljivost | |
| imunološkog | | | |
| sistema | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Endokrini | | | guša, hipertireoidizam |
| poremećaji | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | | anoreksija, | intolerancija alkohola, giht, |
| metabolizma i | | porast tjelesne | hiperlipidemija, povišene |
| ishrane | | težine* | vrijednosti natrijima u krvi, |
| | | | snižene vrijednosti feritina u |
| | | | serumu |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Psihijatrijski | anksioznost*, | nervoza | abnormalni snovi, konfuzno |
| poremećaji | depresija | | stanje, euforično raspoloženje, |
| | | | halucinacije, neprijateljsko |
| | | | raspoloženje, manija, poremećaj |
| | | | ličnosti, pokušaj suicida |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | glavobolja | disgeuzija, | sindrom karpalnog tunela, |
| nervnog | | hipertonija, | kognitivni poremećaji, |
| sistema | | migrena, | konvulzije, disgrafija, |
| | | poremećaj | disleksija, distonija, motorna |
| | | govora, sinkopa, | disfunkcija, mioklonus, |
| | | | neuritis, neuromuskularna |
| | | tremor* | blokada, nistagmus, paraliza, |
| | | | paraliza nerva peroneusa, |
| | | | stupor, defekt vidnog polja |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji oka | | diplopija, | katarakta, lezije rožnjače, |
| | | | suvo oko, krvarenje u oku, |
| | | poremećaj oka* | ptoza kapka, midrijaza, optička |
| | | | atrofija |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji uha | | poremećaj uha | |
| i labirinta | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Srčani | | palpitacije*, | ekstrasistole, sinus |
| poremećaji | | tahikardija* | bradikardija, paroksizmalna |
| | | | tahikardija |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Vaskularni | vazodilatacija* | | varikozne vene |
| poremećaji | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | dispneja* | kašalj, sezonski | apneja, epistaksa, |
| respiratornog | | rinitis | hiperventilacija,laringospazam, |
| sistema, | | | plućni poremećaj, osjećaj |
| toraksa i | | | gušenja |
| medijastinuma | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | mučnina* | anorektalni | kolitis, polip kolona, |
| probavnog | | poremećaj, | enterokolitis, eruktacija, |
| sistema | | konstipacija, | ezofagealni ulcer, |
| | | dentalni | periodontitis, rektalno |
| | | karijes, | krvarenje, povećanje pljuvačnih |
| | | dispepsija, | žlijezda |
| | | disfagija, | |
| | | fekalna | |
| | | inkontinencija, | |
| | | povraćanje* | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | | abnormalne | kolelitijaza, hepatomegalija |
| jetre i žuči | | vrijednosti | |
| | | testova jetrene | |
| | | funkcije | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | osip* | ekhimoza, | angioedem, kontaktni |
| kože i | | pojačano | dermatitis, erythema |
| potkožnog | | znojenje | |
| tkiva | | (hiperhidroza), | nodozum, čvor na koži |
| | | svrab, poremećaj | |
| | | kože*, | |
| | | urtikarija | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | artralgija, bol | bol u vratu | artritis, burzitis, bol u kuku, |
| mišićno – | u leđima* | | mišićna atrofija, osteoartritis |
| koštanog | | | |
| sistema i | | | |
| vezivnog tkiva | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | | urgencija | hematurija, nefrolitijaza, |
| bubrega i | | mokrenja, | poremećaj urinarnog trakta, |
| urinarnog | | retencija urina, | abnormalnosti mokraće |
| sistema | | učestalo | |
| | | mokrenje | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Stanja vezana | | | abortus |
| uz trudnoću, | | | |
| puerperijum i | | | |
| perinatalni | | | |
| period | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Poremećaji | | | povećanje dojki, erektilna |
| reproduktivnog | | | disfunkcija, karlični prolaps, |
| sistema i | | | prijapizam, poremećaj prostate, |
| dojki | | | abnormalni nalaz brisa |
| | | | cerviksa, vaginalno krvarenje, |
| | | | vulovaginalni poremećaj |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Opšti | astenija, bol u | groznica*, edem | ciste, mamurnost, hipotermija, |
| poremećaji i | grudima, | lica*, atrofija | trenutna reakcija nakon |
| reakcije na | reakcije na | na mjestu | primjene injekcije, upala, |
| mjestu | mjestu primjene | primjene | nekroza na mjestu primjene |
| primjene | injekcije*§, | injekcije^(♣), | injekcije, poremećaji mukoznih |
| | bol* | lokalna | membrana |
| | | reakcija*, | |
| | | periferni edem, | |
| | | edem, pireksija | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
| Povrede, | | | postvakcinalni sindrom |
| trovanja i | | | |
| proceduralne | | | |
| komplikacije | | | |
+----------------+-----------------+------------------+---------------------------------+
*Za više od 2% (>2/100) veća incidencija je u grupi koja je primala
Copaxone, nego u grupi koja je primala placebo. Neželjena dejstva bez
oznake * predstavljaju razliku manju ili jednaku 2%.
§ Izraz reakcije na mjestu primjene injekcije (različite vrste) obuhvata
sve štetne događaje na mjestu primjene injekcije, osim atrofije i
nekroze na mjestu primjene injekcije koje su navedene odvojeno u
tablici.
^(♣) Uključuje pojmove koji se odnose na lokalizovanu lipoatrofiju na
mjestima primjene injekcije.
U četvrtom ispitivanju navedenom gore, otvorena faza liječenja
uslijedila je nakon perioda kontrolisanog placebom (vidjeti odjeljak
5.1). Nisu zapažene promjene u poznatom profilu rizika lijeka Copaxone
tokom praćenja otvorene faze u periodu do 5 godina.
Sljedeća neželjena desjtva su prikupljena od oboljelih od MS-a liječenih
lijekom Copaxone tokom nekontrolisanih kliničkih ispitivanja i nakon
stavljanja lijeka u promet: preakcije preosjetljivosti (uključujući
rijetke slučajeve anafilaksije, >1/10000, < 1/1000).
Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva
Prijavljivanje neželjenih dejstava nakon dobijanja dozvole je od velikog
značaja jer obezbjeđuje kontinuirano praćenje odnosa korist/rizik
primjene lijeka. Zdravstveni radnici treba da prijave svaku sumnju na
neželjeno dejstvo ovog lijeka Agenciji za ljekove i medicinska sredstva
Crne Gore (CALIMS):
Agencija za ljekove i medicinska sredstva Crne Gore
Odjeljenje za farmakovigilancu
Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81000 Podgorica
tel: +382 (0) 20 310 280
fax: +382 (0) 20 310 581
www.calims.me
nezeljenadejstva@calims.me
putem IS zdravstvene zaštite
6. Predoziranje i mjere koje je potrebno preduzeti
Zabilježeno je nekoliko slučajeva predoziranja lijekom Copaxone (do 300
mg glatiramer acetata). Ti slučajevi nisu bili povezani sa bilo kojim
drugim neželjenim dejstvima koja već nisu spomenuta u odjeljku 4.8.
U slučaju predoziranja, pacijenti se moraju nadzirati i primijeniti
primjerenu simptomatsku i potpornu terapiju.
5. FARMAKOLOŠKI PODACI
1. Farmakodinamski podaci
Farmakoterapijska grupa:
Ostali citokini i imunomodulatori; Imunostimulansi;
ATC kod: L03AX13
Mehanizam(i) kojim glatiramer acetat djeluje na pacijente sa multiplom
sklerozom nije (nisu) potpuno rasvijetljen(i). Ipak, misli se da svojim
djelovanjem modifikuje imunološke procese za koje se vjeruje da su
odgovorni za patogenezu multiple skleroze. Tu hipotezu podupiru nalazi
vršenih istraživanja tokom kojih se ispitivala patogeneza
eksperimentalnog alergijskog encefalomijelitisa (EAE). To je stanje
indukovano kod nekoliko životinjskih vrsta pomoću imunizacije protiv
materijala koji je sadržavao mijelin dobijen iz centralnog nervnog
sistema. To se često koristi kao eksperimentalni životinjski model
multiple skleroze. Studije na životinjama i pacijentima sa multiplom
sklerozom ukazuju da se nakon primjene glatiramer acetat-specifične
supresorske T ćelije indukuju i aktiviraju na periferiji.
RRMS:
U tri kontrolisana klinička ispitivanja učestvovalo je ukupno 269
pacijenata koji su primali lijek Copaxone. Prvo ispitivanje trajalo je
dvije godine i u njemu je učestvovalo 50 pacijenata (Copaxone n=25,
placebo n=25) sa dijagnostikovanim relapsno-remitirajućim oblikom
multiple skleroze prema tada primjenjivim standardnim kriterijumima i
koji su imali najmanje dva napada neurološke disfunkcije (egzarcebacije)
tokom proteklog dvogodišnjeg perioda. U drugom ispitivanju, učestvovao
je 251 pacijent po istim kriterijumima uključivanja, kao u prvom
ispitivanju, liječenih do najviše 35 mjeseci (Copaxone n=125, placebo
n=126). U trećem ispitivanju koje je trajalo 9 mjeseci učestvovalo je
239 pacijenata (Copaxone n=119, placebo n=120), po sličnim uključnim
kriterijumima kao u prva dva ispitivanja, uz dodatni kriterijum –
pacijenti su morali imati najmanje jednu leziju pojačanu gadolinijumom
na MRI.
Kod pacijenata sa multiplom sklerozom koji su tokom kliničkih
ispitivanja primali lijek Copaxone, primijećeno je značajno smanjenje
broja relapsa u poređenju sa placebom.
U najvećoj kontrolisanoj studiji, stopa relapsa smanjena je za 32%, s
1,98 u grupi koja je primala placebo na 1,34 u grupi koja je primala
glatiramer acetat.
Podaci o izloženosti lijeku dostupni su za period do 12 godina za 103
pacijenta koji su primjenjivali lijek Copaxone.
Lijek Copaxone je takođe pokazao korisnije efekte od placeba na MRI
pokazatelje relevantne za relapsno-remitirajući oblik multiple skleroze.
Lijek Copaxone nije, međutim, imao korisniji efekat na progresiju
nesposobnosti kod pacijenata sa relapsno-remitirajućom multiplom
sklerozom.
Nema dokaza da liječenje lijekom Copaxone ima efekat na trajanje ili
težinu relapsa bolesti.
Za sada nema dokaza za primjenu lijeka Copaxone kod pacijenata sa
primarnom ili sekundarnom progresivnom bolešću.
Pojedinačni klinički događaj koji sugeriše na MS:
Placebom kontrolisana studija je sprovedena kod 481 pacijenta (Copaxone
n=243, placebo n=238) sa jasno utvrđenom, pojedinačnom, unifokalnom
neurološkom manifestacijom i MRI pokazateljima koji značajno ukazuju na
MS (najmanje dvije cerebralne lezije na T2 MRI preko 6 mm u prečniku).
Pritom su isključene sve druge bolesti, osim MS, koje bi se mogle
povezati sa znakovima i simptomima kod tih pacijenata. Nakon perioda
kontrolisanog placebom, uslijedila je otvorena faza liječenja. Pacijenti
koji su ili imali simptome MS-a ili su bili asimptomatični tokom tri
godine, što god je bilo prije, stavljeni su u grupu koja je dobijala
aktivni lijek tokom otvorene faze liječenja u dodatnom periodu od dvije
godine, ali liječenje nije ukupno trajalo više od 5 godina. Od 243
pacijenta koji su početno randomizovani u grupu koja je primala lijek
Copaxone, 198 nastavilo se liječiti lijekom Copaxone u otvorenoj fazi.
Od 238 pacijenata koji su početno randomizovani u grupu koja je primala
placebo, 211 prešlo je na liječenje lijekom Copaxone u otvorenoj fazi.
Tokom placebom kontrolisanog perioda do 3 godine, lijek Copaxone je
odložio progresiju od prvog kliničkog događaja do klinički jasne
multiple skleroze (CDMS) prema Poser kriterijumima, što je bilo
statistički i klinički značajno, sa smanjenjem rizika od 45% (odnos
rizika = 0,55; 95% CI [0,40; 0,77], p-vrijednost = 0,0005). Procenat
pacijenata kod kojih je nastupila CDMS je bio 43% u placebo grupi i 25%
u Copaxone grupi.
Povoljan efekat liječenja lijekom Copaxone u odnosu na placebo potvrđen
je i u 2 sekundarna MRI ishoda tj. broju novih T2 lezija i volumenu T2
lezija.
Post-hoc analize podgrupa vršene su kod pacijenata različitih osnovnih
karakteristika da bi se utvrdila populacija visokog rizika za razvoj
drugog napada. Kod ispitanika koji su na početnom MRI imali najmanje
jednu T1 Gd pojačanu leziju i 9 ili više T2 lezija, konverzija u CDMS se
dogodila kod 50% ispitanika u placebo grupi vs. 28% ispitanika u
Copaxone grupi, tokom 2,4 godine. Kod ispitanika sa 9 ili više T2 lezija
prije početka ispitivanja, konverzija u CDMS dogodila se kod 45%
ispitanika u placebo grupi vs. 26% ispitanika u Copaxone grupi, tokom
2,4 godina. Međutim, efekat ranog liječenja lijekom Copaxone na
dugoročni razvoj bolesti nije poznat, čak i u visokorizičnim podgrupama
ispitanika, budući da je studija bila dizajnirana da odredi vrijeme do
drugog događaja. U svakom slučaju, liječenje se smije razmotriti samo
kod visokorizičnih pacijenata.
Efekat zabilježen u fazi kontrolisanoj placebom održan je u dugoročnom
periodu praćenja do 5 godina. Vrijeme progresije od prvog kliničkog
događaja do klinički jasne multiple skleroze produženo je kod pacijenata
kod kojih je liječenje lijekom Copaxone započeto ranije u odnosu na one
kod kojih je početak liječenja odložen, a rizik je pri ranom u odnosu na
odloženi početak liječenja smanjen za 41% (odnos rizika = 0,59; 95% CI
[0,44; 0,80], p-vrijednost=0,0005). Procenat ispitanika u grupi u kojoj
je odložen početak liječenja i kod kojih je došlo do progresije bio je
viši (49,6%) u odnosu na grupu u kojoj je rano započeto liječenje
(32,9%)
Dosljedan efekat u korist ranog početka u odnosu na odloženi početak
liječenja manifestuje se u godišnjem broju lezija tokom cijelog trajanja
ispitivanja, odnosno novih T1 lezija pojačanih primjenom gadolinijuma
(broj smanjen za 54%; p<0,0001), novih T2 lezija (broj smanjen za 42%;
p<0,0001) i novih T1 hipointenzivnih lezija (broj smanjen za 52%;
p<0,0001). Efekat smanjenja u korist ranog u odnosu na odložen početak
liječenja zabilježen je i u ukupnom broju novih T1 lezija pojačanih
primjenom gadolinijuma (broj smanjen za 46%; p=0,001), volumenu T1
lezija pojačanih primjenom gadolinijuma (srednja razlika od -0,06 ml;
p<0,001), kao i ukupnom broju novih T1 hipointenzivnih lezija (broj
smanjen za 46%; p<0,001) mjerenih tokom cijelog perioda ispitivanja.
Nisu zabilježene značajne razlike ni u volumenu hipointenzivnih T1
lezija ni u atrofiji mozga u periodu od 5 godina između kohortnih grupa
u kojih je liječenje započeto rano i onih kod kojih je početak liječenja
odložen. Međutim, analiza atrofije mozga pri zadnjoj zabilježenoj
vrijednosti (prilagođeno prema izloženosti liječenju) pokazala je
smanjenje u korist ranog početka liječenja glatiramer acetatom (srednja
razlika u postotnoj promjeni volumena mozga bila je 0,28%; p=0,0209).
2. Farmakokinetički podaci
Farmakokinetičke studije nisu vršene na pacijentima. In vitro dobijeni
podaci i ograničeni podaci dobijeni na zdravim dobrovoljcima ukazuju da
se supkutanom primjenom glatiramer acetata, aktivna supstanca brzo
resorbuje i da se veliki dio doze brzo degradira u manje fragmente već u
potkožnom tkivu.
3. Pretklinički podaci o bezbjednosti
Pretklinički podaci ne ukazuju na poseban rizik za ljude na osnovu
ispitivanja bezbjednosne farmakologije, toksičnosti ponovljenih doza,
reproduktivne toksičnosti, genotoksičnosti ili kancerogenosti, osim
upozorenja koja su navedena u drugim djelovima Sažetka karakteristika
lijeka. Zbog nedostatka farmakokinetičkih podataka kod ljudi, ne mogu se
utvrditi granice izloženosti kod ljudi i životinja.
Odlaganje imunih kompleksa u bubrežnim glomerulima zabilježeno je kod
malog broja pacova i majmuna koji su lijek primali najmanje 6 mjeseci. U
dvogodišnjoj studiji na pacovima, nije primijećeno odlaganje imunog
kompleksa u bubrežnim glomerulima.
Pojava anafilaksije zabilježena je nakon davanja lijeka senzibilisanim
životinjama (zamorci ili miševi). Važnost tih podataka za ljude nije
poznata.
Toksičnost na mjestu davanja injekcije često je uočena na životinjama
nakon ponovljene primjene.
6. FARMACEUTSKI PODACI
1. Lista pomoćnih supstanci
manitol
voda za injekcije.
2. Inkompatibilnosti
Zbog nedostatka ispitivanja kompatibilnosti, ovaj lijek se ne smije
miješati sa drugim ljekovima.
3. Rok upotrebe
2 godine.
4. Posebne mjere upozorenja pri čuvanju lijeka
Napunjene injekcione špriceve čuvati u spoljašnjem pakovanju radi
zaštite od svjetlosti.
Čuvati u frižideru (2ºC - 8ºC).
Ne zamrzavati.
Ako se špricevi ne mogu čuvati u frižideru, mogu se čuvati na
temperaturi između 15ºC do 25ºC, jednom najviše do mjesec dana.
Nakon tih mjesec dana, ako se Copaxone špricevi ne iskoriste i još su
uvijek u originalnom pakovanju, moraju se ponovo čuvati u frižideru
(2ºC - 8ºC).
5. Vrsta i sadržaj pakovanja
Napunjeni injekcioni špric koji sadrži Copaxone rastvor za injekciju
sastoji se od cijevi od bezbojnog stakla od 1 ml (staklo tip I) sa
iglom, polipropilenskog (moguće i polistirenskog) potisnika klipa,
gumenog čepa klipa i zaštitne kapice igle.
Pakovanje sadrži 28 napunjenih injekcionih špriceva sa 1 ml rastvora za
injekciju.
6. Posebne mjere opreza pri odlaganju materijala koji treba odbaciti
nakon primjene lijeka
Samo za jednokratnu upotrebu. Neiskorišteni lijek ili otpadni materijal
treba odložiti u skladu sa lokalnim propisima.
7. Režim izdavanja lijeka
Ograničen recept.
7. NOSILAC DOZVOLE
Evropa Lek Pharma d.o.o. Podgorica
Kritskog odreda 4/1, 81000 Podgorica, Crna Gora
8. BROJ PRVE DOZVOLE / OBNOVE DOZVOLE
Copaxone, rastvor za injekciju u napunjenom injekcionom špricu, 20
mg/ml, napunjeni injekcioni špric, 28x1ml: 2030/17/223 - 2358
9. DATUM PRVE DOZVOLE / OBNOVE DOZVOLE
Copaxone, rastvor za injekciju u napunjenom injekcionom špricu, 20
mg/ml, napunjeni injekcioni špric, 28x1ml: 02.06.2017. godine
10. DATUM POSLJEDNJE REVIZIJE TEKSTA SAŽETKA OSNOVNIH KARAKTERISTIKA
LIJEKA
Jun, 2017. godine